Dzika róża, łac. Rosa canina L., inne nazwy ludowo-regionalne to róża polna, róża cierniowa, nieszpułki, psia róża, szypszyna, baźka, bobidupa, babia dupa, babicha. Kiedyś lek na wściekliznę, stąd angielska nazwa Dog rose, ale także Rose hip lub Wild rose. W Polsce wyróżniono około 25 odmian dzikiej róży, jedną z najbardziej wartościowych jest polska odmiana uprawna Konstancin.

Owoce i płatki dzikiej róży stanowią bogate źródło składników odżywczych o charakterze ogólnie wzmacniającym organizm. Owoce z drugą po rokitniku najwyższą zawartością wysoce bioaktywnej witaminy C w naszej strefie klimatycznej! Tym samym, popularna również w Polsce dziko rosnąca dzika róża to NAJLEPSZA, bo NATURALNA dobroczynna witamina C i to za DARMO! A szprycujemy się opłaconymi tabletkami i proszkiem!? Czy nie jest to dziwne w świetle stereotypu polskiego Janusza dusigrosza? 😉

Dzika róża to cenione źródło zbilansowanych dawek witamin, minerałów, flawonoidów, karotenoidów, fenoli i galaktolipidu, które współdziałając synergistycznie wzmacniają działanie terapeutyczne rośliny – głównie właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Potencjał leczniczy dzikiej róży został wielokrotnie potwierdzony w oficjalnych badaniach naukowych, a znany jest ludzkości od starożytności.

Pożądanym surowcem dzikiej róży są jej płatki kwiatowe oraz pomarańczowoczerwone owoce Fructus Rosae, Cynosbati Fructus. Ich dostawcą mogą być również inne gatunki róż np:

• róża alpejska Rosa pendulina
• róża pnąca / polna Rosa arvensis / Rosa agrestis Savi
• róża rdzawa Rosa rubiginosa
• róża pomarszczona Rosa rugosa
• róża jabłkowata Rosa villosa
• róża girlandowa Rosa cinnamomea
• róża francuska Rosa gallica
• róża stulistna Rosa centifolia
• i ich mieszańce.

Dzika róża miesza się z różą francuską, pomarszczoną, czerwonawą Rosa glauca, gęstokolczastą Rosa pimpinellifolia i Jundziłła Rosa jundzillii.

Wskazówki konsumenckie

Kiedy i gdzie zbierać płatki i owoce dzikiej róży oraz jak je suszyć? Jaką dziką różę kupować? Jak spożywać, dawkować i przechowywać?

Najkorzystniejszy jest samodzielny zbiór owoców i płatków dzikiej róży.

Miejsca zbioru: nasłonecznione zarośla, skraje lasów, zręby leśne, miedze, nieużytki, parki, ogrody, osiedla, przydroża (im dalej od zanieczyszczeń, tym lepiej) lub własna uprawa.

Wygląd kwiatów: kolor od bladego różu do amarantu. Zbiór na początku kwitnienia (maj-czerwiec) podczas bezdeszczowej pogody. Suszenie natychmiast po zebraniu w cieniu i przewiewie.

Wygląd owoców: barwa pomarańczowa lub czerwona, długość 2-3 cm, kuliste lub podłużne. Zbiór twardych, nie miękkich, dojrzałych lub prawie dojrzałych owoców od sierpnia-września do zimy (października). Owoce miękkie lub po przymrozkach są smaczniejsze (więcej cukrów), ale mniej wartościowe odżywczo. Suszenie w całości lub po usunięciu środka nasiennego, w ciemności i przewiewie, w temperaturze 50-60°C lub 75-80°C przez 30 minut a później 40-50°C do całkowitego wysuszenia. Niektóre źródła zalecają 30-40°C, maksymalnie 45°C, aby zachować jak najwięcej składników wrażliwych termicznie (kwasy, flawonoidy i witamina C). Inne sugerują szybszy sposób: zacząć od 90-100°C przez 10 minut i stopniowo zmniejszać do 80, 70, 60, 50 i 40 – susz gotowy po 3-4h. Owoce można również przechowywać w stanie głębokiego zamrożenia.

Najzdrowsze jest spożywanie świeżych owoców bez nasion, gdyż mogą podrażnić przewód pokarmowy (np. przełyk, jelito grube, odbyt). Przetwory również są bardzo cenne, ale ich wartość żywieniowa jest lekko obniżona – pierwszy proces przetworzenia za nimi. Dotyczy to jakiejkolwiek obróbki termicznej, czyli gotowania, mrożenia i suszenia.

Przykładowe dawkowanie lecznicze w ostrym zwyrodnieniu stawów: 0,5 g dziennie sproszkowanych owoców przez 4 miesiące.

Suplementy dzikiej róży – lepsze liofilizowane niż suszone konwencjonalnie (suszarka owiewowa). Liofilizacja zapewnia większą zawartość likopenu, rubiksantyny, nienasyconych kwasów tłuszczowych i wyższą moc antyoksydacyjną.

Wykorzystanie dzikiej róży w kuchni, medycynie, kosmetyce i przemyśle

• Owoce służą jako baza przetworów (dżemy, soki, nektary, syropy, zupy, sosy), nalewek (1:3-1:5 na alkoholu 30-40%) i win (wino z dzikiej róży). Stanowią również środek do witaminizowania produktów uboższych odżywczo np. posypka witaminowa z róży zwiększa wartość prozdrowotną dań. Płatki dzikiej róży to surowiec na konfitury (tarte płatki różane), element dekoracyjny w cukiernictwie i pachnący dodatek do sałatek. Różane przetwory służą do aromatyzowania napojów, syropów, octu, słodyczy i ciast.
• W lecznictwie owoce stanowią składnik wielu ziołowych mieszanek leczniczych: nasercowych, witaminowych, wzmacniających, wykrztuśnych, napotnych, prowątrobowych, prokrążeniowych.
• Owoce i płatki róż stanowią składnik mieszanek herbacianych, jak i pojedynczych naparów. Napar z płatków może także służyć do przemywania i odświeżania skóry. 1-2 łyżki rozdrobnionych owoców na szklankę wrzątku, gotować przez 3 minuty na małym ogniu. Odstawić na 10 minut pod przykryciem.
• Z płatków róży i nasion otrzymuje się olejek różany dla aromaterapii, kosmetyki i perfumerii wykorzystywany jako dodatek do mydeł, kremów i kosmetyków do cery dojrzałej, z piegami i przebarwieniami. Olejek różany to także dodatek pobudzający apetyt oraz poprawiający smak i zapach leków. Po destylacji płatków pozostaje woda różana stanowiąca tonik wygładzający cerę i środek aromatyzujący cukierki i napoje.
• Poprzez tłoczenie nasion powstaje także olej z dzikiej róży ceniony w kosmetyce jako środek przeciwzapalny, ochronny, rozjaśniający, uelastyczniający i odżywiający skórę, zalecany dla cery wrażliwej, łuszczącej, z pękającymi naczynkami i obciążonej intensywnymi promieniami słonecznymi. Jest wykorzystywany w kosmetykach do zniszczonych włosów.
• Kwitnące róże i dojrzałe owoce na gałązkach stanowią element bukietów i dekoracji wnętrz.
• W uprawie róż szlachetnych dzika róża służy jako podkładka.
• W weterynarii świeże owoce dzikiej róży są stosowane przy hipowitaminozie C (szkorbut, gnilec, niedobór witaminy C), aby przyspieszyć wzrost słabych zwierząt.

Dzika róża. Skład i wartości odżywcze

100g świeżych owoców dzikiej róży

Witaminy

* – zawartość zależna od gatunku, odmiany, terminu zbioru, suszenia i czasu przechowywania surowca – im dłuższy, tym mniej witaminy C: świeże owoce do 12%, suszone 0,5-2%

Minerały

Działanie, właściwości i wskazania do stosowania owoców i płatków dzikiej róży, w tym przetworów i suplementów

• działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, wzmacniające, proodpornościowe, rozkurczowe, przeciwnowotworowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, odżywcze, odtruwające, moczopędne, rozwalniające, prebiotyczne, prokrwionośne
• wysoki poziom cholesterolu, nadciśnienie, miażdżyca, choroby sercowo-naczyniowe, niedokrwistość, stan zapalny i nadmierna kruchość naczyń krwionośnych
• choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego, nerek i przewodu pokarmowego, niestrawność, biegunka, zapalenie wątroby, żołądka, jelit, błony śluzowej, pęcherza i cewki moczowej, wrzody żołądka, nadkwasota
• zapalenie kości i stawów, w tym ostre i zwyrodnieniowe, reumatyzm – lepsza ruchomość stawów i mniejszy ból
• choroby infekcyjne, grypa, przeziębienie, ból gardła, zapalenie płuc, gorączka
• przewlekłe choroby skórne, zły stan skóry, włosów i paznokci, oparzenia, owrzodzenia, trudno gojące się rany (w tym zewnętrzne okłady z dzikiej róży, wit C uczestniczy w produkcji kolagenu)
• stany zapalne jamy ustnej, krwawienie dziąseł, zapalenie przyzębia
• choroby alergiczne
• zmęczenie, osłabienie, stres
• awitaminoza, szkorbut
• zwiększone zapotrzebowanie na witaminy, wysiłek fizyczny i psychiczny, intensywne miesiączkowanie, zespół zaburzonego trawienia i wchłaniania
• rekonwalescencja
• profilaktyka antynowotworowa i dietoterapia wspomagająca leczenie onkologiczne – bogate źródło antyoksydantów m.in. witaminy C i polifenoli usuwających prorakowe wolne rodniki i hamujących powstawanie rakotwórczych związków np. nitrozamin
• stany zapalne układu płciowego, przerost gruczołu krokowego
• profilaktyka antystarzeniowa
• niska odporność
• kobiety w ciąży i karmiące

Źródła 
czytelniamedyczna.pl/2661,dzika-roza-rosa-canina-l-chemizm-i-zastosowanie-w-lecznictwie.html
rozanski.li/2215/owoc-dzikiej-rzy-fructus-rosae/
klaudynahebda.pl/dzika-roza-zbieramy-owoce-dzikiej-rozy/
pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3%C5%BCa_dzika
poradnikzdrowie.pl/zdrowie/medycyna-niekonwencjonalna/dzika-roza-niezwykle-bogate-zrodlo-witaminy-c_37534.html
poradnikzielarski.pl/ziola-lecznicze/owoc-dzikiej-rozy.html
ANDRZEJ CENDROWSKI, STANISŁAW KALISZ, MARTA MITEK, WŁAŚCIWOŚCI I ZASTOSOWANIE OWOCÓW RÓŻY W PRZETWÓRSTWIE SPOŻYWCZYM. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2012, 4 (83), 24 – 31
JAROSŁAWA RUTKOWSKA, AGATA ADAMSKA, MAGDALENA PIELAT, MAŁGORZATA BIAŁEK. PORÓWNANIE SKŁADU I WŁAŚCIWOŚCI OWOCÓW DZIKIEJ RÓŻY (ROSA RUGOSA) UTRWALANYCH METODAMI LIOFILIZACJI I SUSZENIA KONWENCJONALNEGO. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2012, 4 (83), 32 – 43
rme.cbr.net.pl/index.php/natura-i-my/964-dzika-roza-wlasciwosci-lecznicze-i-kierunki-wykorzystania
ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/8430?n1=%7BQv%3D1%7D&fgcd=&man=&lfacet=&count=&max=50&sort=default&qlookup=rose&offset=&format=Full&new=&measureby=&Qv=1&ds=&qt=&qp=&qa=&qn=&q=&ing=

» Sprawdź aktualną cenę dzikiej róży i produktów na jej bazie » Stosuj w zdrowym żywieniu i leczeniu »