Apiterapia to profilaktyka i leczenie schorzeń produktami pszczelimi (miód, propolis, pyłek kwiatowy, mleczko pszczele, jad i wosk pszczeli), określane także jako miodolecznictwo.

Apiterapeutyki charakteryzują się cennymi właściwościami leczniczymi. Wykazują działanie antymikrobiologiczne, immunostymulujące oraz wspomagające regenerację tkanek, co synergicznie tworzy kompleksowy efekt terapeutyczny wpływający na funkcje całego organizmu. Zawierają wiele niezbędnych mikroelementów, witamin, białek oraz cennych enzymów, potrzebnych szczególnie w chorobie.

Produkty przyniesione i przetworzone przez pszczoły

MIÓD

Miód powstaje poprzez przetworzenie nektaru kwiatowego i spadzi. W organizmie pszczoły znajdują się enzymy i kwas mrówkowy, które przekształcają sacharozę w cukry proste – fruktozę i glukozę, czyli miód. Pszczoły gromadzą go w plastrze, gdzie dojrzewa.

Postać miodu może być płynna (tzw. patoka) lub stała (skrystalizowana, tzw. krupiec), a barwa od białej poprzez jasnożółtą do brunatno-brązowej. Podobno im miód ciemniejszy tym zdrowszy.

Krystalizacja miodu to naturalny proces zachodzący w każdym naturalnym miodzie. Czas krystalizacji jest zależny od rodzaju miodu, surowca z którego został wyprodukowany i od stopnia dojrzałości. Krystalizacja nie zmienia składu i wartości leczniczych miodu.

Rodzaje miodów w zależności od surowca, z jakiego powstał i ich zastosowanie lecznicze w zależności od odmiennych właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych, składu chemicznego oraz zakresu działania profilaktyczno-leczniczego

Miód nektarowy (kwiatowy) charakteryzuje się wyraźnym aromatem i pochodzeniem z nektaru różnych roślin (miód wielokwiatowy) lub z nektaru jednej rośliny w zdecydowanej większości tzw. miód odmianowy:

Miód manuka »

Płynny, kolor ciemny, ostry smak, intensywny zapach.

Miód uzyskiwany na Nowej Zelandii z kwiatów rośliny manuka. Charakteryzuje się najsilniejszymi właściwościami leczniczymi. Miody te są segregowane na podstawie siły oddziaływania wyrażanej czynnikiem UMF (Unique Manuka Factor) lub MGO (od ilości czynnika methylglyoxal).

» Znacznie więcej na temat miodu manuka…

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: choroby żołądka np. wrzody, dolegliwości jelitowe, rany, oparzenia, osad i kamień nazębny, zapalenie dziąseł, ból gardła, przeziębienie, nowotwory, gronkowiec, zakażenia bakteryjne i wiele innych.

Miód gryczany »

Płynny, kolor ciemnoherbaciany do brunatnego. Skrystalizowany kolor brązowy, konsystencja gruboziarnista, przy czym na powierzchni często pozostaje rzadka warstwa. Miód o silnym zapachu kwiatu gryki i ostrym lekko piekącym smaku.

Szczególnie nadaje się do wyrobu miodów pitnych. Duża zawartość kwasów sprawia, że fermentacja napojów przebiega prawidłowo, a silny aromat i swoisty ostry smak czyni napoje miodowe bardziej pikantnymi.

720 mg/kg wolnych aminokwasów.

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: układ krążenia, miażdżyca, wątroba i działanie odtruwające, niedokrwistość z niedoboru żelaza

Miód lipowy »

Płynny kolor żółty lub zielonkawożółty. Konsystencją i barwą przypomina olej rycynowy). Skrystalizowany kolor żółtopomarańczowy lub brunatny o konsystencji drobnoziarnistej, krupkowatej. Wyraźny zapach lipy, ostry smak z lekką goryczką.

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: górne i dolne drogi oddechowe, serce i układ krążenia, układ nerwowy oraz stres

Miód rzepakowy »

Płynny kolor słomkowy. Szybka krystalizacja w ciągu kilku dni po zbiorze. Skrystalizowany kolor biały lub kremowy o konsystencji drobnoziarnistej, mazistej. Bardzo słodki smak, zapach kwitnącego rzepaku, z czasem słabnący.

Miód o największej ilości glukozy i aminokwasów.

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: wątroba i drogi żółciowe, serce i naczynia wieńcowe, stany zapalne dróg oddechowych oraz oparzenia

Miód wrzosowy »

Płynny kolor ciemnobrunatny, a konsystencja galaretowata. Szybka krystalizacja. Skrystalizowany kolor pomarańczowy lub ciemnobrunatny, o konsystencji drobnoziarnistej. Ostry i lekko gorzkawy smak, silny zapach kwiatów wrzosu.

Najdroższy z polskich miodów. 368 mg/kg wolnych aminokwasów.

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: nerki, drogi moczowe, prostata, stany zapalne jamy ustnej i gardła oraz stany zapalne żołądka i jelit

Miód akacjowy »

Płynny kolor bezbarwny lub jasnosłomkowy. Długo się nie krystalizuje. Skrystalizowany kolor jasnosłomkowy, kremowy. Słaby zapach kwiatu akacji.

Charakteryzuje się znacznie większą zawartością sacharozy niż wszystkie inne miody nektarowe. Lubiany przez dzieci.

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: zaburzenia przewodu pokarmowego, nerki i układ moczowy, przeziębienia

Miód koniczynowy »

Płynny kolor słomkowożółty, nikły zapach kwiatów koniczyny. Skrystalizowany kolor jasnożółty, łagodny, ale nieco mdły i bardzo słodki smak. Miód z koniczyny czerwonej jest jaśniejszy i długo pozostaje w stanie płynnym. Skrystalizowany jest prawie biały. Charakteryzuje się wyraźnym kwaskowatym posmakiem.

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: stres, zapalenie oskrzeli, biegunka

Miód bławatkowy

Kolor złocistożółty. Zapach bławatka. Charakterystyczny ostry smak.

Miód malinowy

Płynny kolor żółtawy. Skrystalizowany żółtozłocisty. Łagodny, lekko kwaskowaty smak. Lekki zapach malin. Lubiany przez dzieci.

Miód mniszkowy

Pozyskiwany z kwiatów mniszka lekarskiego. Płynny jasnobrązowy, o charakterystycznej, ciągliwej konsystencji i intensywnym zapachu.

Dzięki dużej zawartości glukozy szybko krystalizuje. W ciągu kilku tygodni od odbioru przybiera konsystencję mazistą i stopniowo twardnieje. Skrystalizowany kolor żółty, często z białymi wykwitami.

Bardzo słodki i wyrazisty smak. Uchodzi za najsłodszy z krajowych miodów.

Miód cząbrowy

Płynny kolor ciemno bursztynowy do herbacianego. Skrystalizowany kolor jasnobrązowy. Ostry swoisty smak pieprzowo-ziołowy. Charakterystyczny zapach kwiatu cząbru.

Miód cząbrowy jest w Polsce mało znany. Tradycyjnie pozyskiwany jest na Kujawach. Jednak tam gdzie się go pozyskuje na większą skalę, np. w Chorwacji, jest niezwykle ceniony i osiąga najwyższe ceny.

Posiada silne właściwości antyseptyczne, a nawet antybiotyczne. Dorównuje swoimi właściwościami biotycznymi słynnym miodom królewskim czy papieskim (dawna nazwa najprzedniejszych miodów ze spadzi iglastej) oraz miodowi manuka.

W połączeniu z czerwonym winem, w którym wcześniej macerowane były gałązki cząbru, stanowi niezastąpiony środek wzmacniający organizm.

Ponad 1020 mg/kg wolnych aminokwasów.

Miód nawłociowy »

Kolor żółty po jasno-bursztynowy. Bardzo słodki z nutą kwaśno-gorzką. Często krystalizuje do postaci kremu.

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: infekcje górnych dróg oddechowych, dróg żółciowych, choroby stawów, nerek, prostata, nadciśnienie tętnicze, pielęgnacja kosmetyczna

Miód wielokwiatowy »

Płynny kolor żółty. Skrystalizowany kolor jasnobrązowy. Łagodny woskowy zapach. Może posiadać różne barwy i smak, uzależnione od rodzaju oblatywanego kwiatu.

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: stany alergiczne dróg oddechowych, wyczerpanie fizyczne i psychiczne oraz serce i naczynia krwionośne

Miód spadziowy »

Zawiera wiele substancji wybitnie wspomagających leczenie chorób dróg oddechowych. Świeża spadź ma jasny kolor, później ciemnieje pod wpływem światła i tlenu.

Spadź nie występuje corocznie. W niektórych regionach Polski występuje raz na kilka lat i właśnie dlatego miód spadziowy jest jednym z droższych miodów w Polsce.

Wyróżniamy 2 gatunki

• Spadź liściasta. Najczęściej z drzew lipy. Odcień ciemno żółtawy. Specyficzny smak, który nie każdemu odpowiada.

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: nerki i drogi moczowe, wątroba i drogi żółciowe, przewód pokarmowy oraz jelita

• Spadź iglasta. Odcień ciemny zielonkawy lub czarny. Łagodny, lekko żywiczny smak.

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: dolne drogi oddechowe m.in. zapalenie płuc, przeziębienie, przewód pokarmowy, zaparcia, biegunki, choroby układu krwionośnego, stawów i nerwice, odtruwanie organizmu

Miód mieszany »

Nektarowo-spadziowy, spadziowo-nektarowy i nektarowo-nektarowy.

Zastosowanie lecznicze i profilaktyczne: stany wyczerpania fizycznego i psychicznego, serce i układ krążenia oraz zaburzenia trawienne

Skład miodu

Jest zależny od rośliny, z której został pozyskany nektar lub spadź. Ale uśredniając prezentuje się następująco:

Woda

Według polskiej normy max 20% (23% dla miodu wrzosowego), średnio 17-18%

Cukry

Średnio 77%

• glukoza: śr. 30%
• fruktoza: śr. 38%
• sacharoza: od 0,8% (miód gryczany, wrzosowy) do 7,7% (akacjowy), średnio 1,3%
• maltoza: dwucukier redukujący, do 5,4%
• melecytoza: trójcukier, występuje tylko w cukrach spadziowych, do 28%
• niewielkie ilości 22 innych sacharydów m.in. trehaloza, izomaltoza, melibioza, gencjobioza

Kwasy organiczne

Od 0,05-1,2%. Są odpowiedzialne m.in. za smak miodu.

• najwięcej jest kwasu glukonowego, jabłkowego i cytrynowego
• mniejsze ilości: kwas mlekowy, winowy, bursztynowy, szczawiowy, masłowy, propionowy, octowy, benzoesowy, pirogronowy i 15 innych

Związki azotowe

Niewielkie ilości.

• białka: najczęściej max 0,5%, głównie albuminy i globuliny (pochodzą z gruczołów gardzielowych pszczół)
• wolne aminokwasy: średnio 0,03%

Enzymy

Pochodzą głównie z wydzieliny gruczołów ślinowych pszczół.

• inwertaza: powoduje rozpad sacharozy do glukozy i fruktozy (inwersja)
• amylaza: α-amylaza rozkłada skrobię do dekstryn, β-amylaza powoduje ich dalszy rozpad do maltozy
• oksydaza glukozy: powoduje utlenianie glukozy do kwasu glukonowego, w reakcji powstaje nadtlenek wodoru – o silnych właściwościach bakteriobójczych
• kilkanaście innych enzymów, m.in. lizozym

Hormony

Pochodzenia roślinnego i pszczelego: np. acetylocholina (w ilości do 5μg w 1g miodu) oraz jej prekursor – wolna cholina.

Właściwości lecznicze miodu

• ogólne wzmocnienie: fruktoza i glukoza są wchłaniane bezpośrednio do krwi i szybko przetwarzane w energię, dlatego miód stanowi niezbędny element prawidłowej diety ludzi wyczerpanych pracą fizyczną i umysłową
• odtruwanie: cukry proste obniżają toksyczny wpływ na organizm zanieczyszczonego środowiska, alkoholu, nikotyny i innych używek
• obniżenie ciśnienia krwi i poprawa krążenia: odpowiada za to obecna w miodzie acetylocholina
• ochrona wątroby i pobudzone wydzielanie żółci: cholina
• stymulacja produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny: jony metali
• właściwości antybakteryjne: nadtlenek wodoru, wysokie ciśnienie osmotyczne, olejki eteryczne i flawonoidy

Właściwości biologiczne miodu

» Niszczące działanie na bakterie chorobotwórcze tj. ziarniaki Gram-dodatnie (gronkowce i paciorkowce), pałeczki Gram-ujemne, laseczki wąglika, prątki gruźlicy, rzęsistka pochwowego oraz grzyby drożdżowe Candida

» Ogrzewanie miodu w temperaturze powyższej 60°C powoduje całkowite zniszczenie zawartych w nim substancji antybiotycznych. Miody przechowywane w temperaturze pokojowej tracą po 6 miesiącach połowę swojej aktywności antybiotycznej, a po 1,5 roku zanika ona prawie całkowicie.

» Miody spadziowe ze spadzi iglastej, miody nektarowo-spadziowe i niektóre miody odmianowe np. gryczany, lipowy i manuka charakteryzują się wysoką aktywnością antybiotyczną. Średnio aktywne to miód wielokwiatowy i miód spadziowy ze spadzi liściastej. Nisko aktywne to m.in. miód rzepakowy, akacjowy i wrzosowy.

Aktywność antybiotyczna miodu zależy od czynników fizykochemicznych i chemicznych

• Wysokie ciśnienie osmotyczne spowodowane dużym stężeniem cukrów
• Kwaśny odczyn środowiska wywołany obecnością kwasów organicznych
• Enzym oksydaza glukozy wprowadzany jest do miodu przez pszczoły wraz z wydzieliną gruczołów gardzielowych. Powoduje on powstawanie z glukozy nadtlenku wodoru, czyli związku potocznie nazywanego wodą utlenioną, który charakteryzuje się silnym działaniem antybiotycznym. W naturalnym miodzie reakcja powstawania nadtlenku wodoru zachodzi bardzo wolno, dlatego aktywność antybiotyczna świeżego, nierozcieńczonego miodu jest niska. Dopiero po rozcieńczeniu miodu wodą powstawanie nadtlenku wodoru zachodzi z większą szybkością. Aktywność antybiotyczna rozcieńczonego miodu jest od 6 do 220 razy wyższa w porównaniu z miodem nierozcieńczonym!
• Lizozym i apidycyna to pozostałe substancje antybiotyczne wytwarzane przez pszczoły i wprowadzane przez nie do miodu.
• W wielu miodach odmianowych występują także substancje antybiotyczne pochodzące z nektaru roślin olejkowych i spadzi drzew iglastych.

W tych warunkach rozwój bakterii, wirusów, pierwotniaków i drożdży osmofilnych jest całkowicie zahamowany.

Zastosowanie lecznicze miodu

• choroby układu pokarmowego m.in. wrzody żołądka i dwunastnicy
• choroby wątroby
• choroby skóry i błon śluzowych
• choroby układu krążenia
• choroby układu oddechowego
• choroby układu moczowego, w tym choroby ginekologiczne
• hemoroidy
• regeneracja organizmu
• detoksykacja oraz profilaktyka wzmacniająca.

Zalecane dawkowanie miodu i najkorzystniejszy sposób spożycia

Każdy powinien profilaktycznie spożywać 1-5 łyżeczek miodu dziennie!

W celu lepszego wykorzystania właściwości prozdrowotnych miodu powinno się go spożywać w formie roztworu, 1 do 3 łyżek miodu rozpuszczonych w szklance wody lub mleka, przygotowanego 10-12 godzin przed wypiciem. Dzięki temu aktywowane zostają substancje biologicznie czynne, takie jak enzymy.

Zwłaszcza zimą i wiosną, a najlepiej przez cały rok należy pić wodę miodową w proporcji 1 szklanka wody + 1 łyżeczka miodu. Zostawić na noc i od rana pić.

Działanie miodu wzmacnia także dodanie soku z ziół (tzw. ziołomiody). Na przykład miód aloesowy doskonale regeneruje organizm.

Miód stanowi idealną odżywkę dla dzieci. Powoduje wzmożony rozwój umysłowy i zwiększa odporność na choroby.

Dzieci w wieku 1–4 lat: 7g (1 łyżeczka) dziennie.
Dzieci w wieku 5–12 lat: 15–40g dziennie.

Ważne! Nie wolno podawać miodu dzieciom poniżej 1 roku życia ze względu na naturalnie występujące w miodzie bakterie Clostridium botulinum, które bardzo rzadko doprowadzają do zachorowania na botulizm dziecięcy.

PROPOLIS

Propolis, czyli kit pszczeli to lepka substancja żywiczna powstająca z żywic roślinnych zebranych przez pszczoły z pączków i młodych pędów roślin zielonych oraz z kory drzew. Kit służy pszczołom głównie jako materiał uszczelniający, budowlany i dezynfekujący: powlekają nim wgłębienia, uszkodzenia i szpary w ścianach ula, regulują szerokość wylotka na zimę, przytwierdzają nim plastry do ramek, “mumifikują” ciała dużych martwych szkodników, które wtargnęły do ula (ryjówki, myszy) w celu zapobieżenia ich rozkładowi.

Po roku przechowywania kit pszczeli traci częściowo swoją aktywność biologiczną, po dwóch latach nie wykazuje jej prawie wcale.

Propolis pozyskuje się przez dokładne oskrobanie miejsc styku ramek z ulem, samych ramek, beleczek odstępnikowych lub powałek. W normalnych warunkach z jednego ula można pozyskać ok. 50 g. czystego surowca. Aby zwiększyć produkcję propolisu trzeba zostawić więcej szpar i pustych przestrzeni w ulu lub użyć specjalnych poławiaczy kitu.

Skład propolisu

Jest zależny od pochodzenia.

• 50-55% żywicy
• 30-40% wosku roślinnego i wosku pszczelego
• 5-10% olejków eterycznych
• białka (pyłek)
• mikroelementy (Cu, Si, Mg, Mn, Zn)
• witaminy z grupy E, H, P i B.

Skuteczność działania propolisu stanowi sumę działań wszystkich składników mikrobiologicznie aktywnych. Propolis stanowi zespół związków chemicznych synergicznie współdziałających i jest nazywany antybiotykiem XXI wieku, gdyż chorobotwórcze bakterie nie mają możliwości wytworzenia tylu antyciał w ciągu jednego pokolenia. W przeciwieństwie do antybiotyków farmaceutycznych, na które się uodparniają.

Działanie propolisu

• przyśpiesza procesy gojenia i regeneracji tkanek; odbudowa tkanki kostnej i tkanki skórnej przy stosowaniu propolisu następuje sześciokrotnie szybciej niż przy stosowaniu innych środków farmaceutycznych
• hamuje rozwój wielu szczepów bakteryjnych opornych na antybiotyki
• właściwości odtruwające i żółciopędne (podany dożołądkowo zwiększa wydzielanie żółci o około 30%)
• właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe

Zastosowanie lecznicze propolisu

• choroby ginekologiczne i układu moczowo-płciowego: zapalenie pochwy i szyjki macicy o różnym podłożu (wyraźnie lepszy wynik w porównaniu z wynikami metod rutynowych), prostata
• choroby układu pokarmowego: różnego rodzaju nieżytowe zapalenia żołądka, nadżerki błony śluzowej oraz choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
• choroby uszu
• choroby oczu
• choroby układu krążenia: żylaki, dusznica bolesna, choroba Burgera, miażdżyca, niedokrwistość
• choroby układu oddechowego: gruźlica (doskonałe uzupełnienie terapii przeciw prątkowej), katar, dychawica oskrzelowa, przeziębienie i grypa / bezpośrednie spożywanie propolisu i smarowanie maścią propolisową nasady nosa, skroni i karku
• choroby skóry: ropne zapalenie skóry o podłożu bakteryjnym lub grzybiczym, czyrak, egzema, liszaj, łuszczyca, półpasiec, owrzodzenia troficzne podudzia, odleżyny, rany i oparzenia (leczenie propolisem minimalizuje powstawanie blizn) / pędzelkowanie chorych miejsc roztworem 1:5 (1 część propolisu 5 części wody)
• paradontoza
• alergie
• angina (zapalenie migdałów) / pędzelkowanie lub płukanie gardła gotowym roztworem propolisu o nazwie propolan
• artretyzm
• bezsenność
• cukrzyca
• daltonizm
• gnilec
• krzywica
• marskość wątroby
• padaczka
• skrofuloza (gruźlica węzłów chłonnych)
• stwardnienie rozsiane
• zapalenie okostnej
• zapalenie korzonków
• nowotwory (leczenie wspomagające)
• ortopedia: w przypadkach ropnych zapaleń kości stosuje się plomby kostne z propolisu, co eliminuje stan ropny i wzmaga odbudowę tkanki kostnej;
• stomatologia: powikłania po usunięciu zęba, leczeniu zapalenia błon śluzowych jamy ustnej i dziąseł

Ważne!

1. Przypadki uczuleń na propolis zdarzają się stosunkowo rzadko i stanowią ok. 0,25-0,8% wszystkich leczonych kitem pszczelim. Jednak mimo to przed przyjęciem pełnej dawki propolisu trzeba zrobić próbę.
2. Chociaż prawidłowe stosowanie propolisu nie przynosi skutków ubocznych, to należy pamiętać że jest to silny lek, tak więc osoby bez odpowiedniego przygotowania nie powinny same przygotowywać i spożywać wyciągów propolisowych (zwłaszcza z niepewnego pochodzenia). Również zawsze w poważnych przypadkach chorobowych należy skonsultować się z lekarzem przed podjęciem kuracji propolisowej!

Obecnie firmy farmaceutyczne produkują wiele parafarmaceutyków opartych na propolisie. Wykorzystują go głównie w maściach, tabletkach i roztworach alkoholowych. Oto produkty na bazie propolisu i czysty propolis…

• Propolis
• EEP – etanolowy ekstrakt propolisowy, czyli wyciąg alkoholowy kitu pszczelego o działaniu antybakteryjnym, regenerującym oraz wzmacniającym; profilaktycznie możne go zażywać każdy (dzieci od 5 lat); zalecana kuracja wzmacniająca: 3×15 kropel przed posiłkami, po 4 tygodniach kuracji minimum 2 tygodnie przerwy
• Maść propolisowa

PIERZGA

Pierzga jest naturalnie przetworzonym (beztlenowa fermentacja mlekowa → zakonserwowany i lekko strawny) przez pszczoły pyłkiem kwiatowym w postaci obnóży złożonych przez pszczołę zbieraczkę do komórki plastra i zmieszanych przez pszczołę ulową z wydzieliną gruczołów ślinowych i miodem. Otrzymana mieszanka zostaje ubita, aby wyeliminować dostęp powietrza, zalana do pełna miodem i zasklepiona woskiem.

Pierzga stanowi pokarm larw i młodych pszczół, które chętniej korzystają z niej niż z surowego pyłku. Niedobór pierzgi powoduje w dużym stopniu zmniejszenie odporności pszczół na niektóre choroby, a pszczoły odżywiane pierzgą żyją dłużej od odżywianych pyłkiem.

Procesy zachodzące w pierzdze są podobne jak w kiszeniu kapusty czy ogórków. Podwyższona zawartość węglowodanów i kwasu mlekowego zapobiega rozwojowi pleśni i bakterii gnilnych. Dzięki temu okres przechowywania znacznie rośnie.

Pierzga wykazuje podobnie jak pyłek działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze, z tą różnicą że ma korzystniejsze oddziaływanie na organizm pszczół.

Właściwości i zastosowanie lecznicze pierzgi

• działanie regenerujące i immunostymulujące: okres rekonwalescencji, przebyte zabiegi operacyjne, stan pozawałowy, spadek odporności, stan chronicznego zmęczenia, niedobory witamin i składników mineralnych, zapobiegawczo i leczniczo w anemii
• działanie wzmacniające układ nerwowy: stan depresyjny, stan przemęczenia psychicznego, intensywny wysiłek umysłowy
• regulacja funkcji układu trawiennego: choroba wrzodowa, obstrukcje i biegunki
• działanie ochronne i odtruwające: choroby wątroby

Suplementacja pyłkiem kwiatowy i pierzgą zapobiega niedoborom wynikłym na skutek niewłaściwej diety

Utrudnione pozyskiwanie dużych ilości pierzgi ze względów technicznych wymusiło produkcję środków odżywczych i leczniczych z pyłku lub sztucznie sporządzonej pierzgi.

PYŁEK PSZCZELI

Pyłek kwiatowy (pszczeli) to męskie komórki rozrodcze produkowane przez kwiaty w bardzo dużych ilościach i przynoszone do ula przez pszczoły. Wykazuje działanie antybakteryjne, regenerujące, detoksykujące, wzmacniające i lecznicze. Kolejny naturalny antybiotyk z apiterapeutyków.

Pyłek bywa uważany za najwartościowszy odżywczo produkt roślinny. Ze względu na swój unikalny skład, może zastąpić wszystkie inne środki wzmacniające.

Maksymalna dzienna dawka to 15-20g pyłku.

» Więcej o pyłku pszczelim…

Skład pyłku

» białka (20% pyłku), 9 podstawowych aminokwasów: aminokwasy endogenne (produkowane przez organizm) i egzogenne (dostarczane z zewnątrz) m.in. arginina zapobiegająca zlepianiu się erytrocytów i zwiększająca produkcję tlenku azotu, który obniża napięcie ścian naczyń i działa w ten sposób rozkurczowo na tętnice wieńcowe podobnie jak nitrogliceryna

» cukry proste i złożone, 15-18% polisacharydów: skrobia, celuloza, mono- i disacharydy tj. glukoza, arabinoza i ksyloza

» witaminy: ß-karoten (20 razy więcej niż w marchwi), A, D, E, K, B1, B2, B6, B12, C, PP, kwas pantotenowy, foliowy, biotyna, inozytol, kwercetyna (przeciwutleniacz obniżający poziom cholesterolu, działa przeciwmiażdżycowo)

» sole mineralne, około 40 biopierwiastków:

• magnez: uczynnia proces fotosyntezy chlorofilu, działa przeciwmiażdżycowo i uodparniająco
• selen, mangan i cynk: warunkują prawidłowe działanie układu odpornościowego
• cynk: zapobiega chorobom włosów i reguluje czas działania insuliny
• żelazo, miedź, kobalt i mangan: zapobiegają niedokrwistości
• cynk, wapń: w ich obecności interferon wykazuje działanie przeciwwirusowe
• potas, fosfor, jod, krzem, siarka, sód oraz 24 pierwiastki śladowe

» kwasy organiczne i fenolowe
» enzymy
» olejki eteryczne
» hormony
» tłuszcze
» sterole i fitosterole
» flawonoidy
» karotenoidy
» nukleoproteidy

Ważne! Pyłek pszczeli pokryty jest białkami, które mogą wywołać reakcję uczuleniową, szczególnie u alergików. Chociaż większość uczuleń powoduje pyłek roślin wiatropylnych, to może się on również znaleźć w obnóżach przyniesionych przez pszczoły.

Zastosowanie lecznicze pyłku kwiatowego i jego działanie

• Okulistyka i choroby siatkówki. Polepsza wzrok dzięki zawartości witaminy A i ryboflawiny.
• Prostata. Międzynarodowe Kongresy Pszczelarskie zalecają propagowanie profilaktycznego zażywania pyłku przez mężczyzn od lat 40. W polskiej medycynie ludowej leczenie prostaty pyłkiem jest stosowane od dawna.
• Choroby wątroby. Działa regenerująco przy uszkodzeniach miąższu wątroby po zapaleniu wirusowym lub uszkodzeniach toksycznych. Należy go stosować po zatruciach różnego rodzaju środkami chemicznymi i spożywczymi. Powinni go spożywać szczególnie osoby pracujące w warunkach szkodliwych dla zdrowia.
• Choroby żołądka i jelit np. zaburzenie trawienia, uporczywe zaparcia i przewlekłe biegunki. Wybiórcze i korzystne działanie na florę bakteryjną. W przewodzie pokarmowym odgrywa rolę regulatora wstrzymując działalność drobnoustrojów chorobotwórczych.
• Choroby nowotworowe. Pyłek to multiwartościowa odżywka immunologiczna.
• Choroby skóry i włosów. Pyłek bogaty w witaminy i mikroelementy poprawia gładkość skóry i nadaje jej elastyczność. Wpływa na wzrost i porost włosów oraz zapobiega ich wypadaniu, co przypisuje się obecności aminokwasów zawierających siarkę.
• Profilaktyka chorób naczyń krwionośnych. Dzięki dużej zawartości rutyny, pyłek wzmacnia system naczyń krwionośnych i włosowatych. Zapobiega wewnątrz-czaszkowemu krwawieniu. Skutecznie pomaga chorym w rekonwalescencji po przebytym zawale mięśnia sercowego.
• Wtórna niedokrwistość (anemia). U większości chorych pyłek powoduje znaczny przyrost krwinek czerwonych, hemoglobiny i poziomu żelaza w surowicy krwi.
• Miażdżyca. Pyłek powoduje obniżenie poziomu lipidów we krwi, co ma wpływ na ograniczenie a nawet zahamowanie miażdżycy. Pyłek poprawia krążenie krwi. W Szwecji z wyciągów pyłku rzepakowego i lipowego, otrzymano lek wpływający na przemianę tłuszczową, zapobiegający wzmożonej krzepliwości, co jest wykorzystywane w profilaktyce miażdżycy i chorobie niedokrwiennej serca.
• Nadciśnienie i zaburzenia systemu endokrynnego.
• Różne stany zapalne oraz dobra osłona przy wrażliwości na antybiotyki.
• Sezonowe choroby dróg oddechowych. Pyłek kompleksowo wzmacnia odporność organizmu. Kurację pyłkową zaleca się przeprowadzać dwa razy w roku. Jesienią, aby dożywić organizm w niezbędne składniki i uodpornić na nadchodzące jesienne katary, przeziębienia, grypy oraz wiosną, gdy kończą się w organizmie nagromadzone jesienią zapasy.
• Choroby płuc. U chorych na gruźlicę zapewnia polepszenie stanu zdrowia.
• Okres rekonwalescencji. Pyłek przywraca prawidłowe funkcjonowanie różnych procesów metabolicznych. Łagodzi niedobory witamin, soli mineralnych oraz aminokwasów.
• Osłabienie fizyczne i nerwowe. Podnosi odporność psychiczną i fizyczną oraz zwiększa koncentrację centralnego i obwodowego układu nerwowego. Witaminy z grupy B, aminokwasy i związki mineralne wpływają pozytywnie na układ nerwowy. Kuracja pyłkiem poprawia ukrwienie tkanki nerwowej, działa uspokajająco i antydepresyjnie. Powinni go regularnie spożywać kierowcy, sportowcy oraz osoby cierpiące z powodu stresu czy depresji.
• Podeszły wiek.
• Brak apetytu i łaknienia. Pyłek powoduje naturalny przyrost wagi ciała.
• Stabilizuje funkcję układu płciowego. Warunkuje neurohormonalną regulacje procesów płciowych. Poprawia spermatogenezę u mężczyzn i owogenezę u kobiet oraz zapobiega poronieniom.

Substancje wydzielane przez pszczoły

MLECZKO PSZCZELE

Mleczko pszczele (Gelée Royale, Royal Jelly) to wydzielina gruczołów gardzielowych (ślinianek) pszczół robotnic. Prawie bezwonna, jasna i gęsta substancja o lekko kwaśnym smaku.

Mleczko decyduje o tym, czy larwa rozwinie się w robotnicę (długość życia 30-35 lat) czy w królową (długość życia 4-6 lat). Stanowi najlepszy pokarm w ulu, dlatego królowa jest trochę większa od innych pszczół. Wszystkie larwy są karmione mleczkiem pszczelim do 3 dnia życia, a matki przez całe życie.

Wykazuje właściwości odżywcze, antybiotyczne i bakteriostatyczne (świeże nawet w rozcieńczeniu 1:1000).

Skład mleczka pszczelego

• ponad 20 składników mineralnych m.in. miedź, magnez, potas, fosfor, żelazo, siarka, mangan, nikiel, kobalt, krzem, chlor, bizmut, arsen
• 24 aminokwasy
• enzymy
• inhibiny
• hormony (m.in. wzrostowy)
• witaminy

Właściwości mleczka

• Przyspiesza dojrzewanie płciowe i wzmaga aktywność rozrodczą, dlatego uważane jest za afrodyzjak.
• Stymuluje centralny układ nerwowy, dzięki czemu wywiera korzystny wpływ na stan fizyczny i psychiczny człowieka. Wykazuje działanie wzmacniające, usuwa zmęczenie, podwyższa efektywność pracy i powoduje przypływ sił życiowych. Polepsza samopoczucie, koncentrację uwagi, przywraca równowagę psychiczną i przyspiesza procesy myślowe.
• Reguluje procesy przemiany materii, zapobiega zaburzeniom związanym z niewłaściwą dietą.
• Wykazuje działanie immunoregulujące. Podwyższa odporność organizmu na zakażenia.
• Zwiększa apetyt i przyrost masy ciała, szczególnie u niemowląt i osób w podeszłym wieku.
• Powoduje wzrost liczby erytrocytów oraz zawartości hemoglobiny.
• Chroni tkankę wątrobową przed różnego rodzaju toksynami.
• Obniża ciśnienie krwi oraz poziom glukozy i cholesterolu.
• Polepsza pamięć i wzrok.
• Działa moczopędnie.

Jest także wykorzystywane w produkcji kosmetyków.

Kompleksowe właściwości prozdrowotne mleczka pszczelego (podobnie jak innych produktów pszczół) uzasadniają jego szerokie wykorzystanie w żywieniu i dietetyce ludzi w każdym wieku.

Zastosowanie lecznicze mleczka pszczelego

• choroby układu sercowo-naczyniowego: choroba wieńcowa, dusznica bolesna, stany pozawałowe, nadciśnienie tętnicze, zatory mózgowe, miażdżyca (rozszerza naczynia, obniża ciśnienie krwi, obniża poziom cholesterolu, zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych), zapalenie żył i krwotoki naczyniowe
• choroby układu pokarmowego: zapalenie jelita grubego, wrzody dwunastnicy, zapalenie woreczka żółciowego, zapalenie trzustki, zapalenie wątroby
• choroby skóry i błon śluzowych: trudno gojące się rany, odleżyny, oparzenia, wrzody żylakowe i troficzne, łojotok, toczeń rumieniowaty, liszaje, łysienie plackowate, stany zapalne skóry, zakażenia gronkowcem, opryszczka, rogowacenie tkanek
• choroby narządu ruchu: niedowład kończyn, reumatoidalne i zesztywniające zapalenie stawów (m.in. kręgosłupa), artretyzm, dna moczanowa
• choroby oczu: wspomagające leczenie zapalenia spojówek i powiek oraz urazowego zapalenia rogówki i jej oparzeń
• choroby wieku starczego
• choroby zakaźne: grypa, bruceloza
• choroby układu oddechowego: zapalenie krtani, zapalenie gardła, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, gruźlica
• cukrzyca i zaburzenia przemiany materii
• stany wyczerpania nerwowego i fizycznego
• osłabione i napięte mięśnie
• bezsenność
• nerwica
• otyłość
• zapalenie nerwu słuchowego
• brak łaknienia i niedożywienie
• anemia wynikająca z niedoboru żelaza u dzieci
• skutki alkoholizmu, przeciwdziała marskości wątroby
• niewydolność nerek i nadnerczy
• niewydolność jajników
• niewydolność wątroby
• nowotwory (wspomagająco)

Zalecana długość kuracji mleczkiem pszczelim: 40 dni, po czym przerwa 1 – 6 miesięcy.

Mleczko pszczele jest stosowane w formie: doustnie w postaci naturalnej, tabletek i liofilizowanego proszku, iniekcji i inhalacji, maści, kremów i płynów.

• Ginseng Royall Jelly – żeńszeń z mleczkiem pszczelim
• VitaSuplemental – naturalna mieszanka wzmacniająca z mleczkiem pszczelim

JAD PSZCZELI

Jad pszczeli to wydzielina gruczołu jadowego pszczoły. Jest to apitoksyna wykorzystywana w apitoksynoterapii. Bezbarwna, kwaśno-gorzka ciecz o słabym charakterystycznym zapachu.
Dobrze rozpuszcza się w wodzie i kwasach, a nie rozpuszcza się w alkoholu.

W stanie suchym bez dostępu światła i wilgoci może być przechowywany w temperaturze otoczenia przez kilka miesięcy. Optymalna temperatura przechowywania to zakres -15°C + 2°C.
Po zamrożeniu znacznie dłużej zachowuje swoją wartość. Nie traci jej w temperaturze 100°C. Pod wpływem promieni słonecznych i w temperaturze 40°C szybko ulega rozkładowi.

Największą trwałość ma w postaci liofilizowanej.

Apitoksynoterapia w ostatnich latach znajduje coraz więcej zwolenników i jest stosowana na szerszą skalę.

Skład jadu pszczelego

• aminy: histamina, apamina, melitynina, adolapina
• enzymy: fosfolipaza, hialuronidaza
• peptydy
• białka
• feromony alarmowe, uwalniane w chwili żądlenia przez jedną pszczołę mobilizują inne do żądlenia
• kwas indolowy, fosforowy, palmitynowy
• kwasy tłuszczowe
• cholina, gliceryna
• wapń, magnez, węgiel, fosfor, wodór, azot i siarka

Działanie jadu

• wzmaga działanie streptomycyny i biomycyny oraz sulfonamidów, a osłabia penicyliny
• wykazuje działanie ochronne przed promieniowaniem jonizującym
• bakteriobójcze, przeciwgrzybiczne, przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwmiażdżycowe, przeciwkrzepliwe, hypotyniczne (obniżające ciśnienie tętnicze krwi), alergizujące

Ważne!

1. Składniki jadu pszczelego mają silne i szybkie działanie farmakologiczne, dlatego mogą powodować bardzo silne i gwałtowne reakcje uczuleniowe, u osób nadwrażliwych prowadząc nawet do stanu zagrożenia życia.

Stosowanie może odbywać się tylko pod nadzorem lekarza oraz po wykonaniu wcześniejszych badań!

2. Przeciwwskazania do stosowania: uczulenie na jad, choroby psychiczne, zaawansowane choroby serca (z wyjątkiem reumatycznego zapalenia mięśnia sercowego), ostra choroba reumatyczna, gruźlica płuc, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, żółtaczka, cukrzyca, choroby nerek z krwiomoczem, choroby krwi, ostre choroby zakaźne, nowotwory złośliwe, przypadki zakwalifikowane do leczenia operacyjnego, dzieci do lat 5 i dorośli powyżej 70 lat, ciąża i okres miesiączki u kobiet.

3. Właściwości jadu pszczelego są szansą w leczeniu wielu schorzeń, ale stanowią też zagrożenie dla zdrowia a nawet życia człowieka. Po wykonaniu badań i prób pozwalających na rozpoczęcie kuracji jad pszczeli może być stosowany w leczeniu poniższych schorzeń

Zastosowanie lecznicze jadu

• choroby reumatoidalne: reumatoidalne zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych, barkowych, łokieć tenisisty, zespół bolących palców
• choroby układu nerwowego: rwa kulszowa, zapalenie korzonków nerwowych, dyskopatia, lumbago, nerwobóle, zapalenie nerwów obwodowych, porażenie nerwu trójdzielnego
• choroby układu mięśniowego: gościec mięśniowy, zapalenie mięśni, bóle mięśniowe, zapalenie kaletek maziowych, zapalenie pochewek ścięgien
• choroby skóry: łuszczyca, egzemy, troficzne zapalenia skóry, trudno gojące się rany, blizny, w tym pooperacyjne, odmrożenia
• choroby jamy ustnej: zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i języka, paradentoza
• choroby alergiczne: astma oskrzelowa atopowa, pokrzywka, pyłkowica
• choroby mięśnia sercowego: reumatyczne zapalenie mięśnia sercowego
• choroby naczyń: zakrzepowe zapalenie żył, zapalenie tętnic, miażdżyca tętnic kończyn dolnych, choroba Buergera, nadciśnienie
• choroby ginekologiczne: zapalenie błony śluzowej macicy, przymacicza, zapalenie przydatków, torbiele jajników
• choroby układu moczowego: zapalenie pęcherza moczowego
• migrena

Sposoby przyjmowania jadu

• Metoda bezpośrednia, polega na żądleniu przez pszczoły określonych miejsc organizmu pacjenta. Doświadczenia przeprowadzane w wielu krajach wykazały, że jest to najbardziej efektywna metoda leczenia jadem. Nic i nikt tego lepiej nie wykona niż żywa pszczoła. Najlepszym sposobem, aby nie zaszkodzić pszczole jest żądlenie przez specjalną siateczkę. W ten sposób pszczoła przeżywa zabieg, a pacjent odczuwa mniejszy ból. Takie zabiegi stosuje m.in. dr Jan Giza w Centrum Medycyny Naturalnej (Kazimierz Dolny)
• Metoda pośrednia, czyli podskórne podawanie jadu za pomocą elektroforezy, fonoforezy, akupunktury, chemoakupunktury, inhalacji i nacierań skóry preparatami z jadem.

WOSK PSZCZELI

Wosk pszczeli (wosk żółty, E-901) to wydzielina pszczół służąca im do budowania plastrów w ulu. Wydzielony na powierzchni odwłoka pszczoły ma barwę białawą i jest nieco przezroczysty. Ciemniejsze zabarwienie wosku plastra spowodowane jest domieszką kitu pszczelego oraz zanieczyszczeniami. W miarę upływu czasu wosk w plastrze zmienia barwę na ciemnożółtą a nawet ciemnobrązową. Temperatura topnienia wosku wynosi 62-72 °C. Ma słaby, miodowy zapach.

Wosk pszczeli nie rozpuszcza się w wodzie i glicerynie, słabo – w alkoholu i eterze. Natomiast rozpuszcza się w benzynie, acetonie, trójchloroetylenie, czterochlorku węgla i chloroformie.

Do wyprodukowania 1kg. wosku pszczoły potrzebują 4-5 kg. miodu. W sprzyjających warunkach w ciągu sezonu rodzina pszczela może wyprodukować 2-3 kg. wosku.

Po wybieleniu na słońcu lub za pomocą substancji chemicznych wosk pszczeli nosi nazwę wosku białego.

Skład wosku pszczelego

• kwasy organiczne m.in. kwas palmitynowy, cerotynowy, melisowy, cerylowy i mirycylowy
• hydroksykwasy
• alkohole jednohydroksylowe i dwuhydroksylowe
• estry m.in. kwasu octowego, masłowego, i walerianowego
• węglowodory jedno- i dwuhydroksylowe
• chryzyna (żółty barwnik)

Właściwości lecznicze wosku

• jest łatwo wchłaniany przez skórę, dzięki czemu nadaje jej gładkość oraz delikatność
• żucie wosku mechanicznie oczyszcza zęby z nalotu i wzmacnia dziąsła
• działanie antybiotyczne i przeciwzapalne

Zastosowanie wosku pszczelego

• wspomaga leczenie zapalenia jamy ustnej, astmy, gorączki siennej, kataru siennego, szeregu chorób skóry, wrzodów, czyraków, skaleczeń, ran, artretyzmu, dny, schorzeń reumatycznych
• środek ochronny skóry
• stomatologia: wosku używa się do tworzenia modeli zębów
• stanowi naturalny substytut gum antynikotynowych dlatego palaczom pomaga w rzuceniu nałogu, wosk jest również wykorzystywany do produkcji gum leczniczych
• produkcja świec, które zapalone pachną miodem, odświeżają powietrze, likwidują zapach dymu tytoniowego i korzystnie jonizują powietrze
• produkcja środków czystości (pasty do podłóg i mebli, nabłyszczacze, preparaty do czyszczenia soczewek)
• produkcja kosmetyków m.in. maści, plastrów, kremów, produktów do depilacji, produktów do stylizacji włosów, tuszów do rzęs, cieni do powiek, pudrów, peelingów, pomadek do ust i szminek
• produkcja kredek
• produkcja substancji w klejach, środków uszczelniających, woskowanego papieru, farb olejnych
• pielęgnacja dredów

POMOCNE PUBLIKACJE O MIODZIE

Zdrowe żywienie i zdrowy styl życia? 100letni praktycy z niebieskich stref vs nauka i gęstość odżywcza żywności. Jak żyć zdrowo, szczęśliwie i długo? »

Tematy pokrewne
Kiełki »
Ziołolecznictwo »
Sokoterapia »
Zdrowa żywność [SPIS] »