Rzetelna odpowiedź na pytanie o najzdrowszą sól wymaga porównania ze sobą wad, zalet i zawartości składników mineralnych zwykłej soli kuchennej, morskiej, kamiennej oraz jej modnej odmiany himalajskiej. Takie zestawienie bezsprzecznie wskaże najlepszą sól pod względem dietetyczno-odżywczym. Z drugiej strony, zawsze należy pamiętać o nieprzekraczaniu delikatnej granicy zalecanej dawki dziennej soli, gdyż jej nadpodaż w długim terminie jest morderczy.
Dlaczego sól jest ważna w jadłospisie?
Sól to istotne źródło sodu w diecie, który odpowiada za prawidłowe stężenie elektrolitów, ciśnienie osmotyczne w komórkach i tym samym równowagę w wymianie międzykomórkowej oraz przewodnictwie nerwowym. Uczestniczy także w procesach metabolicznych i pracy mięśni. Utrzymuje i reguluje ciśnienie krwi. Jest składnikiem osocza krwi, limfy i płynu owodniowego.
Według WHO zalecana dzienna dawka to 5 g soli (łyżeczka), czyli około 2 g sodu w zależności od rodzaju soli. Natomiast maksymalna dawka dzienna to 2,3 g sodu.
8 gram sodu odpowiada proporcjonalnie 1 litrowi wody, dlatego jego niedobór sprzyja chorobotwórczemu odwodnieniu. Ludzki organizm zawiera prawie 450 g soli, dlatego aby spełnić jeden z warunków przewlekłego zdrowia, czyli utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej, należy codziennie uzupełniać jej straty.
Niedobór soli/sodu, który najczęściej zdarza się przy wzmożonym i długotrwałym wysiłku fizycznym (maraton) lub niedoczynności tarczycy, sprzyja niekorzystnym stanom organizmu takim jak:
- hiponatremia – groźny niedobór sodu we krwi
- zaburzenia gospodarki wodno-eletrolitowej prowadzące do obrzęku mózgu i zaburzenia oddychania
- odwodnienie – niedobór soli w komórkach sprzyja utracie wody
Spadek stężenia sodu poniżej 110 mmol/l to niebezpieczny stan bezpośrednio zagrażający życiu.
Według niektórych badań zbyt niska podaż soli w przypadku osób zdrowych może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Podejrzewa się, że mechanizm takiego działania wygląda następująco: niedobór soli pobudza układ hormonalno-enzymatyczny renina-angiotensyna-aldosteron do zatrzymywania soli w organizmie, czego bezpośrednim efektem jest wzrost ciśnienia tętniczego. Może też prowadzić m.in. do obniżenia wrażliwości na insulinę, co jest czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy i chorób serca.
Jednak każdy kij ma dwa końce…
Dlaczego sól ma potencjał cichego zabójcy?
Natomiast nadmiar sodu w jadłospisie wywołuje hipernatremię (nadmiar sodu we krwi), co zwiększa ryzyko zatrzymania wody, obrzęków i otyłości, nadciśnienia, zaburzeń pracy serca, zawału, udaru, zaćmy, wrzodów i raka żołądka, reumatoidalnego zapalenia stawów, problemów z koncentracją i osteoporozy. Temu scenariuszowi sprzyja dieta zachodnia oparta o gotowe produkty przetworzone, dlatego te nieoczywiste źródła sodu należy bezwzględnie wykluczyć lub ograniczyć w zdrowym jadłospisie – należą one do 3 dominujących grup:
- przetwory zbożowe (pieczywo)
- mięso i jego przetwory (wędliny)
- mleko i jego przetwory
Coś na rozweselenie? Spożycie sodu w Polsce w latach 1998-2008 spadło o 12%, co jest wynikiem tendencji spadkowej w spożyciu pieczywa.
Innymi słowy, jak zawsze decydująca jest dawka!
Jak przeciwdziałać nadmiarowi sodu?
Szkodliwość nadmiaru sodu niweluje potas, którego najbogatszymi źródłami żywieniowymi jest awokado, dynia żołędziowa, szpinak, słodkie ziemniaki, dziki łosoś, suszone morele, granat, woda kokosowa, biała fasola i banany. Zalecane dzienne minimum przez WHO to 3,51 g potasu.
Jaka sól jest najzdrowsza?
Wady i zalety. Porównanie soli kuchennej, morskiej i kamiennej
Zdrowa sól to niezanieczyszczony, ale i nieoczyszczony kompleks składników mineralnych – naturalny nieprzetworzony elektrolit. Należy wiedzieć, że źródłem każdej soli w naturze jest morze – albo prehistoryczne albo współczesne.
Dlaczego popularna sól spożywcza jest niewskazana w zdrowym żywieniu?
Dlaczego nieoczyszczona sól kamienna to najlepsza sól dietetyczna?
Dlaczego sól kamienna ma przewagę nad solą morską?
| Rodzaj soli→ Właściwości↓ | Sól kuchenna | Sól morska | Sól kamienna |
| Popularna, rafinowana, oczyszczona, warzona sól spożywcza, w tym jodowana, w postaci chlorku sodu (NaCl). Biały proszek | Nierafinowana, nieoczyszczona, kolor szary, lekko wilgotna | Nierafinowana, nieoczyszczona, kolor, smak i profil mineralny zależny od miejsca wydobycia, w tym różowa pochodzenia himalajskiego | |
| Zalety |
|
|
|
| Wady |
|
|
|
Sól kuchenna jodowana vs Sól morska vs Sól himalajska. Porównanie zawartości składników mineralnych
Stosunkowo szerokie zakresy wartości wynikają z kilku przyczyn:
- różne regiony pochodzenia soli
- różne technologie jej pozyskania
- różne metody pomiarowe w badaniach laboratoryjnych
- wiele badań (a i tak brakuje kilku danych)
Niektóre wartości z wyników badań ujednoliciłem dla łatwiejszego porównania.
ppm – parts per milion, liczba części na milion, 1 ppm = 0,000001 = 1/1000000
bd – brak danych
Najmniej / Najwięcej
| Gatunek soli→ Zawartość minerałów w 1 kg↓ | Jodowana sól kuchenna | Sól morska Pozyskiwana ze współczesnych wód |
Sól himalajska |
| Sód Na | 387, 58 g | 381000 – 391000 ppm | 306,02 – 416,67 g | 338000 – 439000 ppm | 382,61 g | 368000 ppm |
| Chlor (chlorki) Cl- | 606,6 g | 550,55 g | 590,93 g |
| Magnez Mg | 0,01 g | 13,9 – 15,8 ppm | 3,4 – 37,18 g | 278 – 8560 ppm | 0,16 g | 1060 ppm |
| Potas K | 0,08 – 0,9 g | 0,8 – 11,154 g | 2,8 – 3,5 g |
| Wapń Ca | 0,24 – 0,4 g | 0,86 – 12,012 g | 1,6 – 4,05 g |
| Jod J |
|
1,5 ppm | < 100 ppm |
| Żelazo Fe | 0,0033 g | 6,01 – 10,1 ppm | < 1 – 138,8 ppm | 36,9 – 38,9 ppm |
| Cynk Zn | 0,001 g | < 4 – 4,84 ppm | 0,15 – 5,17 ppm | < 4 ppm | 2,38 ppm |
| Fluor (fluorek) F- | 0,02 ppm | 33 ppm | < 100 ppm |
| Miedź | 0,3 ppm | 20 ppm | 0,56 ppm |
| Mangan | 1 ppm | 0,03 – 0,3 ppm | 0,27 ppm |
| Siarka | bd | 1,83 – 77,22 g | 12,4 g |
| Selen | 0,001 mg | bd | 0,05 ppm |
| Fosfor | bd | 0,3 ppm | < 0,10 ppm |
| Tlen | bd | bd | 1,2 g |
| Lit | bd | bd | 0,4 g |
| Wodór | bd | bd | 0,3 g |
| Krzem | bd | bd | < 0,1 g |
| Brom | bd | bd | 2,1 ppm |
| Chrom | bd | bd | 0,05 ppm |
| Wodorowęglany HCO3- | bd | bd | < 1 g |
Porównanie soli. Wnioski?
Po pierwsze – stwierdzenie, że każda sól to właściwie chlorek sodu jest prawdą, co wyraźnie widać w powyższej tabeli. Jednak śladowe ilości dodatkowych minerałów w soli morskiej i kamiennej stanowią istotny suplement dietetyczny – mimo swoich niewielkich porcji zmniejszają niedobory minerałów deficytowych w diecie zachodniej (m.in. magnez, jod, cynk). Dlatego dyskredytacja soli morskiej i kamiennej z tego powodu przez niektórych dietetyków jest nieporozumieniem.
Po drugie – sól morska i nieoczyszczona sól kamienna, w tym himalajska to dodatkowy zestaw minerałów, ale tylko sól kamienna nie jest zagrożona współczesnymi zanieczyszczeniami tak jak sól morska.
Właśnie dlatego nieoczyszczona sól kamienna to najzdrowsza sól i najlepszy wybór…
» Porównaj ceny soli kamiennej – kłodawskiej i himalajskiej »
… przy czym ze względów ekonomicznych wynikających z pochodzenia surowca, nasza polska sól kamienna jak np. kłodawska, posiada korzystniejszy stosunek jakości do ceny. Zagraniczna sól kamienna jak np. himalajska to według mnie modna, ale zbędna fanaberia dietetyczna. Nawet jeśli wyróżnia się strukturą krystaliczną to przez małe dawki minerałów nie jest warta poświęcania patriotyzmu konsumenckiego 😉 Wiem, brakuje składu soli kłodawskiej lub innej polskiej soli kamiennej, dlatego jeśli znasz lokalizacje wyników rzetelnych badań to będę wdzięczny za kontakt.
Natomiast sól morska np. z Morza Martwego jest często wykorzystywana w pielęgnacji skóry, co wydaje się bezpieczniejszym zastosowaniem niż spożycie potencjalnie zanieczyszczonego produktu.
Po trzecie – właściwie zbilansowany i urozmaicony jadłospis oparty o nieprzetworzone produkty roślinne może w pełni zaspokoić potrzeby mineralne organizmu i wykluczyć konieczność stosowania jakiejkolwiek soli. Wówczas znacznie lepszą alternatywą poprawiającą smak potraw są zioła i przyprawy.
Uznani producenci soli kamiennej w Polsce i soli morskiej na Świecie
| Najlepsze gatunki polskiej soli kamiennej | Najpopularniejsze saliny na świecie i nazwy ich soli morskiej |
|
|
Źródła - poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/rozowa-sol-himalajska-prawdziwe-wlasciwosci-i-zastosowanie-najzdrowsze_43596.html - kobieta.onet.pl/zdrowie/zycie-i-zdrowie/nie-kazda-sol-szkodzi-zdrowiu-jaka-sol-jest-najlepsza/7x3cj - diagnozujmy.pl/najzdrowsza-sol/ - dziecisawazne.pl/jaka-sol-jest-najlepsza/ - biokurier.pl/jedzenie/morska-kamienna-himalajska-ktora-sol-wybrac/ - wyborcza.pl/TylkoZdrowie/1,137474,19310832,sol-ktora-jest-najzdrowsza-himalajska-tez-szkodzi-tylko-za.html - racjonalista.pl/forum.php/s,670606 - en.wikipedia.org/wiki/Seawater - en.wikipedia.org/wiki/Salt - ndb.nal.usda.gov/ndb/search/list?format=&count=&max=50&sort=default&fgcd=&manu=&lfacet=&qlookup=sea+salt&ds=&qt=&qp=&qa=&qn=&q=&ing=&offset=0&order=asc - ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/296?n1=%7BQv%3D1%7D&fgcd=&man=&lfacet=&count=&max=50&sort=default&qlookup=table+salt&offset=&format=Full&new=&measureby=&Qv=1&ds=&qt=&qp=&qa=&qn=&q=&ing= - ndb.nal.usda.gov/ndb/search/list?SYNCHRONIZER_TOKEN=3360d56b-2753-45f9-874b-7947f3e99a08&SYNCHRONIZER_URI=%2Fndb%2Fsearch%2Flist&qt=&ds=&qlookup=Himalayan+salt&manu= - globalhealingcenter.com/media/products/himalayancrystalsalt/pdf/certificate.pdf - izz.waw.pl/pl/?option=com_content&view=article&id=259&Itemid=5&lang=pl - draxe.com/10-benefits-celtic-sea-salt-himalayan-salt/ - onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1745-459X.2010.00317.x/abstract - who.int/mediacentre/news/notes/2013/salt_potassium_20130131/en/ - jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/899663
Sprawdź proponowane artykuły