Pyłek pszczeli, zwany także kwiatowym jest uznawany za jeden z najwartościowszych odżywczo naturalnych produktów roślinnych, dlatego bywa nazywany cudowną odżywką lub super-pożywieniem (ang. superfood).

W swej istocie to męskie komórki rozrodcze kwiatów (roślinne plemniki) w postaci ziarenek różniące się kształtem, kolorem, wielkością i wagą w zależności od gatunku rośliny. Pszczoły zbieraczki gromadzą pyłek kwiatowy na zewnętrznych stronach goleni trzeciej pary nóg i mieszają ze śliną oraz nektarem tworząc obnóża (patrz obrazek). Zgromadzenie jednej pary obnóży pyłkowych wymaga od pszczoły odwiedzenia od 7 do 120 kwiatów.

Przyniesiony do ula pyłek w formie obnóży służy zaspokajaniu bieżących potrzeb pokarmowych pszczół oraz tworzeniu zapasów na okres braku pyłku w środowisku. Jedna rodzina pszczela w ciągu roku może dostarczyć od 1 do 7kg pyłku. Świeżo przechwycony z ula jest nietrwały (ale najzdrowszy) z powodu dużej zawartości wody i dlatego trzeba go konserwować poprzez suszenie, zamrażanie, liofilizacje, mieszanie z miodem lub cukrem.

Ze względu na unikalnie bogaty skład substancji biologicznie aktywnych, pyłek może zastąpić wszystkie inne produkty odżywcze i wzmacniające, nawet najdroższe apteczne multiwitaminy. Właściwości lecznicze i kosmetyczne pyłku były znane w starożytnym Egipcie i Rzymie. Jest to kolejny naturalny antybiotyk z bandy apiterapeutyków, do której należy także miód, propolis, pierzga, mleczko, jad i wosk pszczeli (» Apiterapia).

Skład pyłku kwiatowego…

…jest tak bogaty i skomplikowany, że do tej pory nikomu nie udało się wyprodukować wersji syntetycznej! Jest to zbiór ponad 200 różnorodnych substancji.

– Białka i aminokwasy – 12-40%
Komplet 22 aminokwasów (endogenne – produkowane przez organizm i egzogenne – dostarczane z zewnątrz): arginina, fenyloalanina, izoleucyna, leucyna, lizyna, metionina, treonina, walina, alanina, prolina, seryna, histydyna, glicyna i inne. Dodatkowo nukleoproteiny.

– Węglowodany proste i złożone – 27%
Fruktoza, maltoza, izomaltoza, skrobia, celuloza, glukoza, arabinoza, ryboza, ksyloza i wiele innych

– Lipidy i kwasy tłuszczowe – 4,8%
Nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), m.in. kwas linolowy, γ-linolenowy i arachidowy.

– Witaminy
A, D, E, K, B1, B2, B3 (PP), B6, B12, C, P, kwas foliowy (B9, B11, M), biotyna (B7, H)

– Minerały – około 40 biopierwiastków
Magnez, wapń, potas, fosfor, jod, krzem, siarka, sód, selen, cynk, mangan, żelazo, miedź, kobalt, bor, srebro, pallad, platyna, cyrkon, tytan i inne pierwiastki śladowe

– Flawonoidy
Kwercetyna, rutyna i katechiny

– Cukrole
M.in. inozytol

– Karotenoidy
ß-karoten – 20x więcej niż w marchwi

– Enzymy i koenzymy
Ponad 30 katalizujących wiele biochemicznych procesów w organizmie: inwertaza, katalaza, pepsyna, trypsyna, lipaza, laktaza i inne.

– Kwasy organiczne
Kwas pantotenowy, oleanolowy i ursolowy.

– Fenolokwasy – około 2g na 100g
Najczęściej kwas chlorogenowy, ferulowy, p-hydroksybenzoesowy i p-kumarowy
oraz
olejki eteryczne, leukoantocyjany, fitohormony, sterole i fitosterole.

Uwaga! Profil i skład chemiczny pyłku pszczelego może się różnić w zależności od miejsca pochodzenia i rodzaju rośliny.

Pyłek pszczeli. Właściwości

Odżywcze. Dzięki bogatej zawartości, pyłek jest bardzo cenną odżywką, która uzupełnia dzienne zapotrzebowanie organizmu w aminokwasy, minerały i witaminy. Wzmocnienie apetytu jest zauważalne po kilku dniach stosowania. Pyłek reguluje metabolizm, co skutkuje normalizacją/spadkiem wagi u osób z nadwagą i otyłych lub przyrostem masy u osób niedożywionych. Z tych powodów jest zalecany jako element kuracji odchudzającej lub źle zaprojektowanej diety wegetariańskiej.

Regenerujące. Pyłek wspiera regenerację wątroby uszkodzonej przewlekłymi chorobami i/lub przyjmowaniem dużej ilości leków. Wywiera znaczący wpływ na odnowę biologiczną całego organizmu.

Antydepresyjne, uspokajające. Pyłek poprawia samopoczucie psychiczne, zmniejsza nerwowość, rozdrażnienie i wzmacnia system nerwowy osłabiony stresem lub przepracowaniem. Zwiększa ukrwienie tkanki nerwowej i koncentrację układu nerwowego, co podwyższa sprawność psychiczną.

Oczyszczające (odtruwające, detoksykacyjne). Pyłek eliminuje lub redukuje szkodliwe działanie wielu czynników chemicznych na organizm. Osłania tkankę wątrobową przed zatruciem substancjami toksycznymi – w przypadku zaistniałego zatrucia ułatwia wydalanie toksyn np. pozostałości leków, nikotynę czy kofeinę. Pyłek ma działanie zasadowe – wspaniale alkalizuje organizm.

Wzmacniające, uodparniające. Pyłek jest szczególnie zalecany osobom ciężko pracującym w szkodliwych warunkach, dzieciom, osobom starszym i osłabionym. Magnez, cynk, selen i mangan warunkują właściwą funkcję układu immunologicznego. W obecności cynku i wapnia interferon wykazuje działanie przeciwwirusowe. Pyłek zwiększa ilość limfocytów i przeciwciał.

Kosmetyczne. Pyłek odżywia, regeneruje i odmładza skórę oraz włosy.

Lecznicze. Pyłek dzięki swoim prozdrowotnym właściwościom wspiera leczenie i profilaktykę wielu chorób:

• Żelazo, miedź, kobalt i mangan zapobiegają niedokrwistości. Tym samym pyłek wykazuje działanie antyanemiczne, czyli poprzez zwiększenie poziomu żelaza w surowicy krwi zwiększa liczbę czerwonych krwinek.
• Wspomaga leczenie choroby alkoholowej uzupełniając niedobory składników odżywczych będących skutkiem schorzenia, tym samym łagodzi głód alkoholowy.
• Poprawia odpowiedź odpornościową organizmu na zakażenia, co przyspiesza ich leczenie.
• Wspomaga leczenie depresji i pozwala obniżyć dawki środków antydepresyjnych. Wspiera także leczenie nerwic wegetatywnych.
• Wyciąg z pyłku skutecznie wspiera leczenie stanów zapalnych jamy ustnej, szczególnie w połączeniu z propolisem.
• Pyłek jest stosowany w dolegliwościach przewodu pokarmowego: wspomaga leczenie silnych zaparć i jednocześnie biegunek. Wspiera także leczenie wrzodów żołądka i dwunastnicy poprzez redukcję krwawień.
• Pyłek i jego wyciągi wykazuje właściwości lecznicze w chorobach gruczołu krokowego: w początkowym stadium choroby hamuje ją i zmniejsza ryzyko nawrotu, w zapaleniu przewlekłym wspomaga leczenie prostaty.
• Pyłek i jego wyciągi zwiększa wydzielanie insuliny (m.in. cynk), dlatego może być stosowany we wspomagającym leczeniu cukrzycy. Spożywany przez diabetyków skutecznie pomaga obniżyć stężenie cukru we krwi.
• Dzięki wysokiej zawartości witaminy B2 i A, pyłek poprawia ostrość widzenia.
• Cynk zawarty w pyłku zapobiega chorobom włosów.

Pozostałe lecznicze właściwości pyłku …

Antyalergiczne. Pyłek w połączeniu z miodem to skuteczne leczenie chorób alergicznych jak katar sienny i astma lub znaczne złagodzenie ich objawów. Pyłek wykazuje działanie antyhistaminowe – terapie należy rozpocząć kilka tygodni przed początkiem sezonu kwitnienia.

Przeciwmiażdżycowe. Pyłek obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów oraz hamuje agregacje (zlepianie) płytek krwi. Wspomaga leczenie stanów pozawałowych, nadciśnienia i zaburzeń krążenia obwodowego. Główne substancje odpowiedzialne za to działanie prosercowe pyłku to:

• Aminokwas arginina zapobiega zlepianiu się erytrocytów i zwiększa produkcję tlenku azotu, który obniża napięcie ścian naczyń i działa w ten sposób rozkurczowo na tętnice wieńcowe podobnie jak nitrogliceryna.
• Kwercetyna z grupy flawonoli (podgrupa flawonoidów) to przeciwutleniacz obniżający poziom cholesterolu. Przeciwmiażdżycowo działa również magnez.

Antybiotyczne, antybakteryjne, antygrzybiczne. Wyciągi z pyłku wykazują silne właściwości przeciwdrobnoustrojowe. W przewodzie pokarmowym pyłek niszczy lub hamuje działanie bakterii chorobotwórczych, dzięki czemu przywraca równowagę w całym układzie trawiennym. Potwierdzone jest niszczące działanie pyłku na gronkowca złocistego.

Przeciwzapalne. Pyłek wzmacnia leczenie wewnętrznych stanów zapalnych organizmu.

Pyłek pszczeli. Zastosowanie

W związku z bogatymi właściwościami pyłku, znajduje on wiele zastosowań prozdrowotnych w kontekście kilku układów organizmu człowieka:

OCZY

Okulistyka i choroby siatkówki. Polepsza wzrok dzięki zawartości witaminy A i ryboflawiny (B2).

UKŁAD ROZRODCZY

Stabilizuje funkcję układu płciowego. Warunkuje neurohormonalną regulacje procesów płciowych: poprawia spermatogenezę u mężczyzn i owogenezę u kobiet oraz zapobiega poronieniom. Jak zajść w ciążę? »

Prostata. Międzynarodowe Kongresy Pszczelarskie zalecają propagowanie profilaktycznego zażywania pyłku przez mężczyzn od lat 40. W polskiej medycynie ludowej leczenie prostaty pyłkiem jest stosowane od dawna.

UKŁAD POKARMOWY

Choroby wątroby. Działa regenerująco na uszkodzenia miąższu wątroby w ostrych i przewlekłych stanach zapalnych lub uszkodzeniach toksycznych. Kuracje pyłkowe obniżają w surowicy krwi aktywność aminotransferazy alaninowej i asparaginianowej, fosfatazy alkalicznej i bilirubiny. Należy go stosować po zatruciach różnego rodzaju środkami chemicznymi i spożywczymi. Powinni go spożywać szczególnie osoby pracujące w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

Choroby żołądka i jelit np. zaburzenie trawienia, uporczywe zaparcia i przewlekłe biegunki. Pyłek charakteryzuje wybiórcze i korzystne działanie na florę bakteryjną, w przewodzie pokarmowym odgrywa rolę regulatora wstrzymując działalność drobnoustrojów chorobotwórczych.

Braku apetytu i łaknienia. Pyłek powoduje naturalny przyrost wagi ciała u osób wychudzonych, ale jednocześnie wspiera proces odchudzania u otyłych/z nadwagą.

UKŁAD KRĄŻENIA

Profilaktyka chorób naczyń krwionośnych. Dzięki dużej zawartości rutyny, pyłek wzmacnia system naczyń krwionośnych i włosowatych, zapobiega wewnątrz-czaszkowemu krwawieniu. Skutecznie pomaga chorym w rekonwalescencji po przebytym zawale mięśnia sercowego.

Wtórna niedokrwistość (anemia). U większości chorych pyłek powoduje znaczny przyrost krwinek czerwonych, hemoglobiny i poziomu żelaza w surowicy krwi.

Miażdżyca. Pyłek powoduje obniżenie poziomu lipidów we krwi (obniża LDL, podwyższa HDL), co ma wpływ na ograniczenie a nawet zahamowanie miażdżycy. W Szwecji z wyciągów pyłku rzepakowego i lipowego, otrzymano lek wpływający na przemianę tłuszczową, zapobiegający wzmożonej krzepliwości, co jest wykorzystywane w profilaktyce miażdżycy i chorobie niedokrwiennej serca.

Nadciśnienie. Pyłek poprawia krążenie krwi, tym samym regulując jej ciśnienie.

UKŁAD ODDECHOWY

Sezonowe choroby dróg oddechowych. Pyłek kompleksowo wzmacnia odporność organizmu, dlatego jest szczególnie zalecany jesienią (dożywienie organizmu w składniki niezbędne do poprawy odporności przed sezonem zimowym) i wiosną (uzupełnienie zapasów zużytych zimą). W przypadku zachorowania skraca czas choroby i łagodzi jej przebieg.

Choroby płuc. Pyłek u chorych na gruźlicę zapewnia polepszenie ogólnego stanu zdrowia.

INNE

Osłabienie fizyczne i nerwowe. Pyłek podnosi odporność psychiczną i fizyczną oraz zwiększa koncentrację centralnego i obwodowego układu nerwowego. Ten pozytywny wpływ na system nerwowy wynika z zawartości m.in. witamin z grupy B, aminokwasów i związków mineralnych. Kuracja pyłkiem poprawia ukrwienie tkanki nerwowej, działa uspokajająco i antydepresyjnie. Powinni go regularnie spożywać kierowcy, sportowcy, uczniowie, studenci oraz osoby cierpiące z powodu stresu czy depresji.

Badania przeprowadzone przez British Sports Council wykazało, że sportowcy spożywający regularnie pyłek odnotowali przyrost siły o 40-50%. Pyłek jest stałym elementem jadłospisu olimpijczyków i kulturystów. Naturalny i legalny doping!

Choroby skóry i włosów. Pyłek bogaty w witaminy i mikroelementy poprawia gładkość skóry i nadaje jej elastyczność, wpływa na wzrost i porost włosów oraz zapobiega ich wypadaniu i łupieżowi, co przypisuje się obecności aminokwasów zawierających siarkę.

Rosyjskie badania (N. Mankovsky and D. G. Chebotarev) wykazały, że pyłek kwiatowy ma znaczący wpływ na odnowę komórkową organizmu. Jest w stanie cofnąć takie oznaki starzenia jak zmarszczki, przebarwienia lub pękające naczynka.

Choroby nowotworowe. Pyłek to multiwartościowa odżywka immunologiczna, która może być wykorzystana wspomagająco lub osłonowo przy leczeniu onkologicznym.

Okres rekonwalescencji. Pyłek przywraca prawidłowe funkcjonowanie różnych procesów metabolicznych. Łagodzi niedobory witamin, soli mineralnych oraz aminokwasów. Jest zalecany po radio- i chemioterapii.

Różne stany zapalne oraz dobra osłona przy wrażliwości na antybiotyki.

Podeszły wiek i zaburzenia układu hormonalnego.

Pyłek pszczeli. Dawkowanie

Ważne! Jeśli pyłek nigdy wcześniej nie był stosowany to pierwszą kurację należy rozpocząć od małych dawek, co ma zapewnić bezpieczeństwo w przypadku ewentualnego, ukrytego i niezdiagnozowanego uczulenia pokarmowego na produkty pszczele. Gdy tolerancja pyłku jest dobra i nic się nie dzieje można stopniowo zwiększać porcje. Sugerowana dawka początkowa to 1/8-1/4 łyżeczki 2-3x dziennie.

Maksymalna dzienna dawka pyłku to 5-40g w zależności od wieku:

• do 3 lat: 5g (nieoficjalnie, wymaga konsultacji lekarskiej!)
• 3-5 lat: 10g
• 6-12 lat: 15g
• powyżej 12 lat: 20g
• dorośli leczniczo: 30-40g

1 łyżeczka od herbaty to około 5g pyłku, natomiast 1 łyżka stołowa to 15-20g.

Swoją wybraną dawkę dzienną pyłku zalać letnią wodą (gorąca ścina białko; ilość wody jest dowolna) i odstawić na minimum 3-5 godziny, żeby się rozpuścił. Dla smaku, mieszankę można wzmocnić łyżeczką/łyżką ulubionego miodu. Najwygodniej roztwór przygotowywać codziennie wieczorem na następny dzień. Płynem do rozpuszczenia pyłku może być także sok, mleko, herbata, a nawet kawa – ważne, aby były schłodzone.

Inny sposób to rozdrobnienie pyłku tuż przed spożyciem np. w młynku do kawy.

Uwaga! Przyswajalność pyłku rozpuszczonego w wodzie wynosi do 95%! Natomiast pyłku żutego lub połykanego średnio około 15%, niektóre źródła podają nawet 5%.

Przygotowany roztwór pyłku w wodzie pić 3x dziennie, około 30 minut przed jedzeniem, przez 1-3 miesiące, po czym powinna nastąpić tak samo długa przerwa.

Terapie pyłkiem zaleca się przeprowadzać 2x w roku:

• jesień, aby dożywić organizm w niezbędne składniki i uodpornić na nadchodzący sezon chorobowy
• wiosna, aby uzupełnić wykorzystane zimą zapasy

Przepis kosmetyczny na maseczkę wygładzająco-odżywczą: sproszkować 1 łyżeczkę pyłku i dokładnie wymieszać z 1 żółtkiem, całość trzymać na twarzy przez 30 minut, następnie zmyć i osuszyć twarz.

Pyłek pszczeli. Przeciwwskazania

Alergia. Pyłek kwiatowy pokryty jest białkami, które mogą wywołać reakcję alergiczną. Pomimo tego, że większość uczuleń wywołuje pyłek roślin wiatropylnych, to może on znaleźć się także w obnóżach przyniesionych przez pszczoły. Reakcja uczuleniowa na pyłek może objawiać się katarem, zaczerwienieniem spojówek, pokrzywką, bólem głowy, biegunką i nudnościami.

Pozostałe przeciwwskazania to ciężkie uszkodzenie nerek, skłonności do zaburzeń żołądkowo-jelitowych, zaawansowany nowotwór gruczołu krokowego i początkowy okres ciąży.

Przechowywanie i termin przydatności pyłku

Przydatność pyłku do spożycia najłatwiej stwierdzić po jego zapachu i formie – zmiana postaci pyłku z drobnych ziaren na proszek i/lub smrodek może świadczyć o rozwoju pleśni lub grzyba, co zakazuje spożycie.

Uwaga! Pyłek trzeba przechowywać w szczelnym pojemniku np. szklanym słoiku.

Pyłek pszczeli. Opinie

Najczęściej stosowanie pyłku wyraźnie odczuwają osoby, których organizmy są chore lub obciążone np. przyjmowanie pyłku po chemioterapii przywraca apetyt i dobre trawienie, natomiast u sportowców przyspiesza regenerację mięśni i dodaje siły. Efekt wzmocnienia odporności objawiający się brakiem chorób sezonowych jest odnotowywany prawie zawsze, szczególnie u osób, które regularnie cierpią z powodu kataru, kaszlu, grypy czy przeziębienia.

Stosowanie pyłku przez zdrowy i nieobciążony organizm nie zawsze daje się odczuć.

Natomiast smak pyłku to sprawa mocno subiektywna. Dla jednych jest smaczny, słodkawy, lepszy niż propolis. Dla innych ohyda porównywana do “smaku starej szpitalnej lamperii wysmarowanej curry i maggi” 😉

Cena pyłku pszczelego i jak go najkorzystniej kupować?

100g kosztuje około 10zł. Za 20zł można kupić 200-250g. 500g to koszt 25-40zł. Natomiast cena 1kg waha się od 40 do nawet 80zł. Koszta są zależne od wielu czynników: rodzaj pyłku, pośrednik czy pszczelarz, miejsce pochodzenia.

Uwaga! Z oczywistych względów najkorzystniej wybierać oferty pasiek, czyli bezpośrednich producentów pyłku kwiatowego.

Źródła
zdrowa-prostata.blogspot.com/2011/03/pyek-kwiatowy-naturalny-produkt.html
akademiawitalnosci.pl/pylek-pszczeli-skarbnica-zdrowia/
doz.pl/czytelnia/a1279-Pylek_pszczeli_-_dla_zdrowia_i_urody
poradnikzdrowie.pl/zdrowie/medycyna-niekonwencjonalna/pylek-kwiatowy-wartosciowy-produkt-pszczeli_35217.html