Cukrzyca jest jedną z najczęstszych chorób, dotykającą ludzi na całym świecie. Statystycznie, w grupie 12 osób, jedna choruje na tę chorobę. W skali świata co 7 sekund umiera jedna osoba z powodu cukrzycy i jej powikłań.

Według szacunków IDF (International Diabetes Federation) koszty leczenia w samej Europie wynoszą rocznie 144 miliardy dolarów. Jak dużo wiesz na temat tak powszechnej, groźnej i kosztownej w leczeniu choroby?

Jak diagnozuje się cukrzycę?

Postawienie diagnozy opiera się na wykonaniu badań laboratoryjnych. Jeśli występują objawy hiperglikemii (podwyższonego stężenia glukozy we krwi), jednorazowy pomiar stężenia glukozy w osoczu powyżej 200 mg/dl (11,1 mmol/l) upoważnia do rozpoznania cukrzycy. Jeśli objawów nie ma, należy oznaczyć stężenie glukozy na czczo i kiedy w dwóch pomiarach, wykonanych w różne dni, wynik będzie większy lub równy 126 mg/dl (7 mmol/l), również rozpoznaje się cukrzycę. Trzecią możliwością zdiagnozowania cukrzycy jest wykonanie doustnego testu tolerancji glukozy (OGTT). W tym teście oznacza się stężenie glukozy w 120 minucie od wypicia 75g glukozy. Cukrzycę rozpoznaje się, gdy wynik badania wskazuje wartość większą lub równą 200 mg/dl (11,1 mmol/l).

Czy cukrzyca jest chorobą genetyczną?

Cukrzyca może mieć różne podłoże. Istnieją specyficzne typy cukrzycy związane z mutacją ściśle określonych genów zaangażowanych w wytwarzanie i działanie insuliny. Najczęstszy, bo występujący u około 80% populacji chorych, rodzaj cukrzycy to cukrzyca typu 2, w której udowodniono rodzinne występowanie choroby, jednak dziedziczenie tej jednostki chorobowej określane jest jako wielogenowe i nie da się wskazać konkretnej, jednej nieprawidłowości.

Ponadto kluczowe znaczenie w jej rozwoju ma czynnik środowiskowy w postaci nadwagi i otyłości, a także małej aktywności fizycznej. Inne rodzaje cukrzycy wywoływane są przez procesy autoimmunologiczne, zaburzenia hormonalne, stosowane leki, czy infekcje. Nie można więc jednoznacznie potwierdzić ani zaprzeczyć stwierdzeniu, że cukrzyca jest chorobą genetyczną.

Jakie objawy daje cukrzyca?

To kolejne podchwytliwe pytanie. W połowie przypadków cukrzyca typu 2 nie daje żadnych objawów, dlatego tak ważne w jej wykrywaniu są badania przesiewowe. Do tzw. typowych objawów cukrzycy należą: wielomocz, czyli oddawanie moczu w zwiększonej ilości, wzmożone pragnienie, cechy odwodnienia, osłabienie i senność, rzadziej spadek masy ciała, ropne zakażenia skóry i stany zapalne układu moczowo-płciowego.

W cukrzycy typu 2 objawy pojawiają się stopniowo i nie są znacznie nasilone lub w ogóle nie występują. Czasem cukrzyca typu 2 rozpoznawana jest dopiero, gdy pojawią się jej powikłania. Natomiast w cukrzycy typu 1, która pojawia się zwykle u dzieci i młodzieży, początek objawów jest nagły i znacznie nasilony, nierzadko pod postacią kwasicy i śpiączki ketonowej.

Dla których narządów hiperglikemia jest najbardziej niebezpieczna?

Stopniowe uszkadzanie narządów w stanach hiperglikemii dotyczy przede wszystkim oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Nieleczona cukrzyca po pewnym czasie prowadzi do zaburzeń widzenia, niewydolności nerek, zaburzeń czucia, nasila się miażdżyca tętnic, co zwiększa ryzyko zawału serca i udaru niedokrwiennego mózgu.

Dlaczego osoby z cukrzycą powinny dbać o stopy?

U chorych na cukrzycę istnieje ryzyko wystąpienia tzw. stopy cukrzycowej, czyli nieodwracalnych zmian deformacyjnych i martwiczych, które często kończą się amputacją części kończyny. Przy nie leczonej lub źle leczonej chorobie, dochodzi do niedokrwienia stopy i martwicy jej tkanek. Dodatkowo zaburzenia czucia sprawiają, że chorzy nie odczuwają skaleczeń, a przez to nie zaopatrują ich właściwie. Dlatego u chorych, nawet na wczesnym etapie cukrzycy ważne jest częste oglądanie stóp.

Czy cukrzycę leczy się tabletkami?

I tak i nie. W cukrzycy typu 1 bezwzględnie konieczne jest leczenie insuliną, czyli lekiem, który podawany jest podskórnie. Cukrzyca typu 2 może być natomiast leczona początkowo odpowiednią dietą i regularną aktywnością fizyczną dostosowaną do możliwości osoby z cukrzycą, a gdy to nie wystarcza, dołącza się leki w formie tabletek. Jeśli pomimo zastosowanego leczenia doustnego nie udaje się opanować choroby, wówczas konieczne jest stosowanie podskórne insuliny.

Jak się okazuje, cukrzyca to choroba o wielu barwach. Na szereg pytań nie da się odpowiedzieć jednym zdaniem, a często wszystkie udzielone odpowiedzi można uznać za poprawne. Nie powinien więc dziwić fakt, że leczenie tej choroby stanowi nie lada wyzwanie. Przy dobrej współpracy pacjenta i lekarza udaje się jednak często osiągnąć bardzo dobre rezultaty leczenia, a ryzyko negatywnych następstw choroby zredukować do minimum.