Endometrioza, znana również jako gruczolistość macicy lub gruczolistość śródmaciczna, to druga najczęstsza choroba ginekologiczna, która dotyka 10-15% kobiet w wieku rozrodczym (5-7% wszystkich kobiet choruje na endometriozę, 75% z nich to kobiety między 30 a 40 rokiem życia). Do endometriozy może dojść w każdym czasie między okresem pokwitania a menopauzą.

Choroba polega na tym, że fragmenty błony śluzowej macicy (endometrium) wyrastają poza macicę. Występują w miejscach, w których ich być nie powinno, najczęściej znajdują się na jajnikach, wokół jajowodów, w poprzek wiązadeł podtrzymujących macicę, w jelitach, otrzewnej, pęcherzu moczowym, pępku, na ścianach miednicy, jamy brzusznej, a nawet w płucach.

W tych miejscach stopniowo tworzą się liczne błoniaste blizny, unieruchamiające okoliczne narządy. Reagują one na comiesięczne zmiany hormonalne – podczas miesiączki wzrastają, złuszczają się i krwawią, jednak wydzielina nie ma drogi odpływu. Gromadząca się krew wywołuje stan zapalny, dalsze bliznowacenie tkanek i powikłania w postaci:

• torbieli smołowych, zwanych też czekoladowymi
• zrostów między-narządowych
• blokady jajowodów

Przyczyny endometriozy

Zabiegi sprzyjające przemieszczeniu fragmentów endometrium oraz czynniki ryzyka:

• operacja na macicy (otworzenie jamy macicznej)
• łyżeczkowanie
• przyczyny wrodzone i występowanie endometriozy w rodzinie
• cykl miesiączkowy krótszy niż 28 dni
• krwawienia trwające dłużej niż tydzień

Objawy endometriozy

• przewlekły i dotkliwy ból krzyża (wokół miednicy)
• bolesne stosunki płciowe, szczególnie przy głębokiej penetracji
• ból przy oddawaniu stolca, ucisk w odbytnicy
• częste i bolesne oddawanie moczu lub krew w moczu podczas miesiączki
• niezwykle bolesne pierwsze 2 dni miesiączki i/lub cały okres menstruacji (ból często nie jest skurczowy i odczuwany jest w całej dolnej części brzucha)
• wzdęcia
• zmęczenie
• zaparcia
• zaburzenia płodności

Przyczynowe leczenie endometriozy nie istnieje, ale objawy zazwyczaj mijają podczas menopauzy. Natomiast leczenie objawowe polega na łagodzeniu dolegliwości, zmniejszaniu lub opóźnianiu powstawania patologicznych ognisk błony śluzowej macicy, leczeniu niepłodności oraz zapobieganiu lub opóźnianiu nawrotów – stosuje się m.in. zachowawcze leczenie hormonalne, którego celem jest zahamowanie owulacji i doprowadzenie do obkurczenia fragmentów endometrium (wieloskładnikowa antykoncepcja hormonalna lub wkładka domaciczna uwalniająca dawki progesteronu).

Sposoby leczenia endometriozy i łagodzenia jej objawów

Nie jesteś sama. Świadomość, że nie cierpisz sama często pomaga. Warto poznać doświadczenia innych kobiet i ich sposoby na walkę z bólem oraz poszerzyć swoją wiedzę na temat istoty choroby. Informacje od lekarza bywają niewystarczające.

Własny kalendarzyk z datami miesiączek oraz z okresami nasilonego bólu i ledwie odczuwalnego. Należy znaleźć zależność nasilenia i osłabienia dolegliwości w stosunku do odżywiania i aktywności fizycznej. Możliwe jest złagodzenie objawów poprzez unikanie sytuacji wzmagających ból i poznanie czynników bezpośrednio łagodzących dolegliwości.

Techniki relaksacyjne i umiarkowany tryb życia. Przewlekły stres wiąże się ze stałym napięciem mięśniowym, co nasila dolegliwości. Dlatego dla uskutecznienia terapii zaleca się stosowanie technik relaksacyjnych i prowadzenie rozsądnego stylu życia, który nie wymaga intensywnego wysiłku.

Lekkie ćwiczenia wyraźnie zmniejszają dolegliwości. Umiarkowana aktywność fizyczna zmniejsza stężenie estrogenu, co spowalnia nieprawidłowy rozrost błony śluzowej oraz zwiększa poziom endorfin, czyli naturalnych substancji blokujących bodźce bólowe. Jednak zbyt intensywny wysiłek może stymulować rozwój tkanki bliznowatej. Specjaliści zalecają codzienny 3-kilometrowy spacer oraz 6-kilometrowy jogging 3x w tygodniu.

Ciepło i zimno. Według lekarzy w endometriozie ulgę mogą przynieść tradycyjne metody, stosowane przy bólach miesiączkowych i krzyża. Warto poleżeć w łóżku z ciepłym okładem lub poduszką elektryczną na brzuchu i pić ciepłe napoje. Jeśli to nie pomaga można spróbować zimnego okładu.

Blokada prostaglandyny. Organizm wytwarzając nadmiar prostaglandyny w czasie miesiączki (hormon pochodzący z błony śluzowej macicy) nieumiarkowanie stymuluje mięsień macicy, zmuszając go do większej aktywności – tak jak każdy przepracowany mięsień reaguje on skurczem. Pomocne są leki przeciwzapalne i antyprostaglandynowe jak ibuprofen czy aspiryna.

Podpaski zamiast tamponów. Odradza się stosowania tamponów podczas miesiączki. Lepiej używać podpasek, zwłaszcza wtedy, gdy pochwa jest zbyt wąska lub jeśli jej ujście jest małe.

Akupresura to rodzaj akupunktury, polegający na uciskaniu (nie nakłuwaniu) odpowiednich punktów. Akupresura jest zalecana przy endometriozie:

• pierwszy punkt znajduje się po wewnętrznej stronie nogi, około 5cm powyżej kostki
• drugi punkt uciskowy jest zlokalizowany w miejscu zetknięcia kości kciuka i palca wskazującego

Dowodem odnalezienia właściwego miejsca jest pewna bolesność przy dotykaniu – obydwa punkty należy dość silnie uciskać. Pomocna publikacja » Akupresura w praktyce – Danuta Popowicz

Ignipunktura (moxibustio, kolejny rodzaj akupunktury) to leczenie z medycyny chińskiej, które może skutecznie łagodzić objawy endometriozy. Pałeczki moxa (ciasno zwinięte w kształcie cygara liście ziela zwanego bylicą Artemisia), zapala się na jednym końcu, tak by się złączyły. Koniec rurki przykłada się do określonych miejsc akupunkturowych, tam gdzie występuje ból. Poprawa po zabiegu jest wielogodzinna, jednak to leczenie wymaga konsultacji ze specjalistą od akupunktury.

Inne pomocne metody lecznicze to: aromaterapia, ziołolecznictwo, homeopatia, refleksoterapia i osteopatia.

Endometrioza a ciąża. Ciąża i okres karmienia powodują zmiany hormonalne, które okresowo mogą złagodzić bóle przy endometriozie. Jednak wyniki badań dowodzą, że kobiety z gruczolistością macicy częściej cierpią na bezpłodność, a u tych, które zajdą w ciążę, wyższy jest odsetek poronień i ciąż pozamacicznych.

Endometrioza a seks

Inna pozycja seksualna. Endometrioza czasami wiąże się ze zmianą nachylenia macicy, co sprawia ból podczas stosunku. Prącie uciskając na macice, napina otaczające ją wiązadła, w których przebiegają naczynia krwionośne i nerwy. Należy metodą doświadczalną, namierzyć bezbolesne pozycje seksualne lub najmniej dokuczliwe.

Dodatkowe naturalne nawilżanie może okazać się konieczne w celu zmniejszenia bólu przy stosunku. Kobiety mające trudności z zajściem w ciążę (częste przy endometriozie) powinny używać kurzych białek zamiast wazeliny, która może działać zabójczo na plemniki. Natomiast białko pomaga plemnikom w drodze do komórki jajowej.

Jednakże współczesna ginekologia zaleca ostrożność w stosowaniu środków nawilżających oraz służących do irygacji (dotyczy to farmaceutyków i preparatów naturalnych), gdyż mogą one zaburzać naturalne środowisko pochwy.

Endometrioza a dieta

Ostropest plamisty to roślina o wyjątkowych właściwościach oczyszczających organizm. Tymczasem czystsza krew to wzmocnione naczynia krwionośne i zminimalizowane krwawienia. Nasiona ostropestu można dodawać do potraw lub spożywać samodzielnie jako zdrową przekąskę.

Więcej ryb w diecie. Zawarte w rybim mięsie kwasy tłuszczowe Omega-3 hamują wytwarzanie prostaglandyny w organizmie. Dla wegetarian również jest rozwiązanie – roślinna Omega-3 z np. olejów roślinnych. Aby osiągnąć trwałe efekty terapeutyczne należy regularnie przyjmować kwasy tłuszczowe Omega-3 z ryb, nasion, ziaren, orzechów, olejów lub suplementów.

Olej rybi (tran)

• Omega 3 Cheers – kapsułki, olej z małych ryb morskich
• BioMarine – kapsułki, olej z wątroby tasmańskiego rekina głębinowego
• Ecomer – kapsułki, olej z wątroby rekina grenlandzkiego
• ActivKrill – kapsułki, olej z kryla arktycznego (krewetka)
• Mollers – płynny tran norweski z wątroby dorsza

Oleje roślinne z omega-3

• Olej lniany – jedno z najbogatszych źródeł tłuszczy Omega 3 (50%) – równie cennym produktem jest surowiec źródłowy, czyli siemię lniane
• Olej arganowy
• Olej rokitnikowy
• Olej cedrowy (orzechy cedrowe)

Ograniczenie kofeiny do minimum to według lekarzy istotny element leczenia endometriozy. Kofeina stymulując pracę układu krwionośnego, nasila objawy.

Suplementacja pomocnicza. Leki naturalne i zioła na endometriozę

• Colostrum – bioaktywny suplement immunologiczny o szerokim spektrum leczenia i regulacji funkcji ustroju
• V-Gel – żel o właściwościach przeciwzapalnych, antygrzybicznych i antybakteryjnych
• Szparag dziki – roślina regulująca poziom kobiecych hormonów, korzystnie wpływa na regularność i charakter menstruacji
• Evecare – formuła ziołowa minimalizująca dyskomfort towarzyszący miesiączce
• Lukol – kompozycja ziołowa o właściwościach stymulujących i tonizujących błonę śluzową jamy macicy, poprawia właściwości antymikrobowe i ściągające komórek genitaliów wydzielających śluz

Leczenie określonych objawów…

• Cystone – kombinacja 9 ziół regulująca funkcję układu moczowego, wspiera leczenie m.in. krwiomoczu i częstomoczu
• Błonnik (nasiona babki płesznik i jajowatej) – wiąże w jelitach wodę, dzięki czemu kał staje się rzadszy i zostaje swobodniej wydalony, co przeciwdziała zaparciom
• Triphala – kompozycja 3 ziół regulująca funkcje układu trawiennego, usuwa m.in. wzdęcia i zaparcia

Porada lekarska

… jest wskazana zawsze przy podejrzeniu endometriozy. Lekarz diagnozę potwierdza badaniem endoskopowym i wskazuje odpowiednie leczenie uzależnione od wieku kobiety i jej planów rozrodczych:

• progesteronowa wkładka domaciczna, którą umieszcza lekarz; po kilku miesiącach od założenia wkładki, miesiączki stają się mniej obfite lub całkowicie zanikają
• chirurgiczne lub laserowe usunięcie nieprawidłowych fragmentów błony śluzowej (termiczna ablacja endometrium, czyli usunięcie warstwy wyściełającej macicę; w rezultacie dochodzi do złagodzenia lub całkowitego zatrzymania menstruacji, ale ciąża jest już niemożliwa; zabieg może być wykonany w znieczuleniu miejscowym)
• histerektomia, czyli usunięcie całej macicy, bywa konieczne w ciężkich przypadkach

Tematy pokrewne
Ból brzucha »
Ból mięśni »
Grzybica pochwy »
Hemoroidy »
Nietrzymanie moczu »
Opryszczka narządów płciowych »
Szczelina odbytu »
Uchyłkowatość jelita grubego »
Zapalenie pęcherza »
Zespół jelita drażliwego »
Zespół napięcia przedmiesiączkowego »