1.2. Podział cholesterolu

Cholesterol możemy podzielić na cztery główne rodzaje lipoprotein, wyodrębniane według ich gęstości, która z kolei zależy od stosunku lipidów do białek. Są to: chylomikrony, VLDL, LDL i HDL. Lipoproteiny zbudowane są z trójglicerydów, cholesterolu, fosfolipidów i białek.

Chylomikrony mają najmniejszą gęstość i są dużymi kulami tłuszczu. Ich zawartość tłuszczu to około 90%, występuje w nich też domieszka fosfolipidów, cholesterol i minimalna ilość białka. Chylomikrony powstają po posiłku tj. podczas wchłaniania. Ich głównym zadaniem jest transportowanie tłuszczu pokarmowego zwanego trójglicerydami.

VLDL (ang. very low density lipoproteins) jest to lipoproteina o bardzo małej gęstości, powstaje w wyniku biosyntezy w wątrobie, transportuje ona dużo tłuszczu, trochę fosfolipidów i cholesterolu. Wysoka zawartość tłuszczu stanowi, że duża ilość tej lipoproteiny jest niepożądana we krwi. Jej głównym zadaniem jest dostarczanie kwasów tłuszczowych do tkanek.

LDL (ang. low density lipoproteins). Lipoproteiny o małej gęstości. Jest to główny nośnik cholesterolu we krwi. Transportuje on 70% całego cholesterolu po układzie krwionośnym.

Można wręcz stwierdzić, że ta lipoproteina jest wypełniona cholesterolem¹.

LDL jest tak zbudowane, że przenosi cholesterol do komórek, które dopiero się rozwijają. Cholesterol LDL nazywany jest „złym” cholesterolem, ponieważ wysokie stężenie krążącego LDL w naszym organizmie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na miażdżycę i inne choroby układu krążenia. LDL jest najbardziej niebezpieczną lipoproteiną, głównie z tego powodu, że każda jej cząsteczka składa się z cholesterolu w około 45%. Jest też bardzo niebezpieczny ze względu na swoja dynamikę przemieszczania w układzie krwionośnym. LDL transportuje cholesterol do tętnic …

… przenika ich ściany i podlega szeregowi przekształceń, które sprzyjają tworzeniu się płytki miażdżycowej².

Cholesterol LDL podatny jest na utlenianie przez wolne rodniki i przyczynia się to do powstawania ognisk miażdżycowych. Jeżeli poziom LDL w naszym organizmie jest zbyt wysoki to oznacza, Że duże ilości cholesterolu odkładają się w komórkach ścian tętniczych i tworzą się tam złogi, czyli blaszki miażdżycowe. Te w rezultacie doprowadzają do zwężenia się tętnic (naczyń wieńcowych) w naszym organizmie.

Cholesterol LDL pod względem budowy jest kulistą lipoproteiną. Jego wewnętrzny rdzeń LDL zawiera oleiste cząsteczki cholesterolu, a od każdej wychodzi łańcuch kwasowo-tłuszczowy. W rdzeniu znajdują się również trójglicerydy, które mieszają się z estrami cholesterolu.

75 % cholesterolu wewnątrz lipoproteiny LDL występuje w tej związanej formie – czyli jako ester, skoncentrowanej w rdzeniu. Im większe stężenie takich łańcuchowych cząsteczek cholesterolu wewnątrz LDL, tym bardziej cząsteczka LDL jest podatna na utlenianie³.

Z kolei im bardziej cząsteczka podatna jest na utlenianie, tym większe ryzyko na proces miażdżycowy i choroby serca.

HDL (ang. high density lipoproteins). Lipoproteiny wysokiej gęstości. Jest to główna lipoproteina, która transportuje cholesterol w osoczu. Jej działanie polega na obniżaniu poziomu cholesterolu we krwi poprzez usuwanie nadmiaru cholesterolu z komórek i transportowanie go do wątroby gdzie jest wydalany. HDL jest bardzo ważną substancją tłuszczową w osoczu, ponieważ przeciwdziała miażdżycy a także usuwa komórki tłuszczu z naczyń krwionośnych. Dla człowieka najkorzystniejszy jest jak najwyższy poziom tego cholesterolu we krwi tj. w przedziale od powyżej 40 miligramów do ok. 60 miligramów. Gdy poziom HDL przekracza 60 miligramów to jest to najlepsza ochrona dla naszego serca.

Cholesterol HDL potocznie nazywa się dobrym cholesterolem. Cholesterol ten powoduje obniżenie złego poziomu cholesterolu we krwi, ponieważ transportuje cholesterol do wątroby. Wątroba jest swoistym magazynem. HDL po napełnieniu się oddaje swą zawartość do komórek wątrobowych i znów wraca pusty do krwiobiegu. HDL jest przeciwutleniaczem, zdolnym do zwalczania niebezpiecznych cząsteczek wolnych rodników, powodujących utlenianie białka w cząsteczkach. HDL posiada też działanie przeciwzapalne podobne do aspiryny i może zmniejszyć stan zapalny, która ma wpływ na proces miażdżycowy. HDL obniża gęstość krwi przez co spadają zdolności do tworzenia się zakrzepów,

(…) przez co zmniejsza ryzyko zawału serca bądź udaru mózgu⁴

1 J. Bond Brill, op. cit., s.34.
2 Ibidem, s.35.
3 Ibidem.
4 Ibidem., s.34.

Spis treści
Wstęp
Rozdział 1. Charakterystyka cholesterolu
1.1. Cholesterol - informacje ogólne
» 1.2. Podział cholesterolu «
1.3. Zagrożenia spowodowane wysokim poziomem cholesterolu
Rozdział 2. Prawidłowe żywienie w hipercholesterolemii
2.1. Żywienie z podwyższonym poziomem cholesterolu
2.2. Produkty obniżające poziom cholesterolu
2.3. Dieta i przykłady kompozycji jadłospisu
Rozdział 3. Funkcjonowanie z podwyższonym poziomem cholesterolu w krwi
3.1. Tryb życia z podwyższonym poziomem cholesterolu
3.2. Szkodliwe używki i nawyki życia codziennego
3.3. Ćwiczenia fizyczne wspomagające zwalczanie wysokiego poziomu cholesterolu
Wnioski końcowe