Rany, zadrapania, skaleczenia, rozcięcia to codzienność. Aby ułatwić zrozumienie zasad pierwszej pomocy w takich przypadkach warto poznać…

4 etapy gojenia uszkodzonej skóry

I. Zapalenie

Natychmiastową reakcją obronną organizmu na każdy uraz jest rozszerzenie naczyń krwionośnych w celu przyspieszenia transportu krwi do uszkodzonych tkanek. Naczynia krwionośne staję się bardziej przepuszczalne, co umożliwia przedostawanie się płynu i białych krwinek z krwi do tkanek. Wzrost przepływu krwi wywołuje nieprzyjemne, ale przemijające objawy:

• wzrost ciepłoty tkanki z powodu nasilonego krążenia krwi
• zaczerwienienie wywołane rozszerzeniem naczyń
• obrzęk spowodowany wysiękiem z naczyń do tkanek
• ból z powodu zwiększenia napięcia wskutek nadmiaru płynu w tkankach

II. Skrzep

Po minimum 10 minutach, w zależności od rozległości urazu, wytwarza się skrzep, który łączy krawędzie rany, co zapobiega nadmiernej utracie krwi.

III. Usuwanie martwych tkanek

Białe krwinki rozpoczynają proces wchłaniania drobnoustrojów, martwych komórek oraz obcych substancji, wstępnie oczyszczając miejsce zranienia. Następnie uszkodzone komórki wydzielają substancje chemiczne, stymulując przepływ krwi i przyciągając więcej białych krwinek w miejsce uszkodzenia. Poszerzone naczynia krwionośne łatwiej usuwają z miejsca urazu drobnoustroje i produkty rozpadu martwych komórek. Obumarłe białe krwinki zawierające zbędne drobnoustroje i produkty rozpadu, są częściowo usuwane przed układ limfatyczny i częściowo tworzą ropną wydzielinę.

IV. Odbudowa uszkodzeń

W kolejnych dniach tkanki łączna i nabłonkowa rozrastają się, zastępując uszkodzoną powierzchnię skóry. W przypadku rozległego zranienia, na całej jego powierzchni tworzy się blizna.

Układ immunologiczny i gorączka

Układ odpornościowy i jego białe krwinki pełnią jeszcze jedną kluczową rolę – produkują przeciwciała, które wspomagają organizm w walce z infekcją. Dlatego proces gojenia przebiega sprawniej, jeśli ogólny stan zdrowia pacjenta jest dobry. Osłabienie układu immunologicznego znacznie obniża zdolność ustroju do zwalczania zakażenia i zaburza gojenie się rany.

Gorączka, która pojawia się przy rozległych urazach z zakażeniem, stanowi element mechanizmu obronnego. Pomaga w zwalczaniu trwających infekcji – podwyższona temperatura ciała nie sprzyja rozwojowi szkodliwych mikroorganizmów – i przyspiesza proces gojenia – gorączce towarzyszy przyspieszony puls, co zwiększa przepływ odżywczej krwi m.in w okolicy uszkodzenia. Oczywiście nieodłącznym i negatywnym wpływem gorączki na organizm jest złe samopoczucie.

Rany. Pierwsza pomoc

Tamowanie krwawienia. Krwawiąca rana wymaga natychmiastowego zastosowania bezpośredniego ucisku. Na miejsce zranienia przykłada się kawałek czystego materiału wchłaniającego wilgoć np. gazę, kompres opatrunkowy, ręcznik lub chusteczkę higieniczną i mocno przyciska. Jeśli to możliwe osoba zraniona sama powinna uciskać ranę, gdyż wie najlepiej jak mocno należy to zrobić.

Na ogół ucisk zatrzymuje krwawienie w ciągu 1-2 minut. Jeśli krew przesiąka, trzeba przyłożyć kolejna warstwę materiału i kontynuować ucisk. Nowe warstwy materiału chronią przed rozerwaniem świeżego skrzepu. Na otwarte rany najbezpieczniej przykładać wyjałowiony kompres. Bardzo silny krwotok można szybko zatrzymać przy pomocy opatrunku hemostatycznego.

Uniesienie zranionej części ciała (zwykle kończyny) powyżej poziomu serca oraz położenie się, pomaga zwalczyć ból, dzięki zmniejszeniu dopływu krwi do rany. Maleje ciśnienie w uszkodzonych naczyniach krwionośnych.

Oczyszczanie rany należy przeprowadzić jak najszybciej, by zapobiec infekcji i zbliznowaceniu skóry. Całą okolicę otaczającą miejsce zranienia myje się wodą z mydłem, wodą utlenioną, antyseptykiem lub samą wodą. W ten sposób zmniejsza się ilość bakterii, ciał obcych i martwych fragmentów tkanki zagrażających ranie.

Skaleczenie (ranę powierzchniową) należy delikatnie przemywać gazą lub wacikiem 2 razy dziennie, od rany na zewnątrz, aby uniknąć zakażenia bakteriami skórnymi (jeden wacik dotyka raz skóry). Następnie należy przykleić plaster i zdejmować go na noc, aby rana przeschła. Nowy plaster powinno się przykleić tylko, gdy rana jest wilgotna lub potrzebuje osłony. Przykładowe antyseptyki:

• Spirytus salicylowy
• Peroxygel – woda utleniona w żelu
• Pertlenon – pieniący roztwór dezynfekujący w tabletkach
• Rivel – popularny rivanol w żelu
• Tribactic (Rubbing Alcohol) – wygodny spray do dezynfekcji

Opatrunek na ranę. Oddziaływanie powietrza powoduje powstawanie strupów, co zwalnia proces wzrastania nowych komórek. Najlepiej pokryć ranę sterylnym opatrunkiem ze sztucznego tworzywa lub gazą nasyconą wazeliną. Zapobiega to wysychaniu rany i pozwala na dopływ małej ilości powietrza. Regeneracja komórek przebiega najszybciej w nawilżonych tkankach.

Opatrunek. Po ustaniu krwawienia lub jego znacznemu zmniejszeniu, należy owinąć ranę bandażem elastycznym, w odpowiedni sposób. Miejsce uszkodzenia ma być uciśnięte, ale krew musi przepływać swobodnie. Opatrunek na kończynie trzeba kontrolować czy nie utrudnia krążenia krwi – należy ucisnąć paznokieć, powinien zblednąć, a po puszczeniu zaróżowić się. Jeśli skóra ze zranionej strony staje się sina, biała lub powstają plamy, trzeba poluźnić bandaż i unieść zranioną część ciała.

Opaski uciskowe nie są zalecane przy niewielkich zranieniach czy zadrapaniach. Ich niefachowe założenie może doprowadzić do martwicy.

Plaster z opatrunkiem to dobry sposób zabezpieczania małych powierzchownych ran lub dużych zranień w późniejszym etapie gojenia.

Plastry zamykające rany stanowią lepszą alternatywę dla inwazyjnego, chirurgicznego zakładania szwów, jednak przy dużych ranach nie mogą ich zastąpić.

Mocniejszy ucisk jest wskazany jeśli mimo pierwszej pomocy rana nie przestaje krwawić. Trzeba uciskać na odcinku między raną a sercem i wezwać lekarza. Najskuteczniejsze miejsca ucisku to te gdzie bada się tętno:

• wewnętrzna strona nadgarstka (przedłużenie kciuka)
• wewnętrzna strona ramienia w połowie odległości między łokciem a pachą
• pachwina, miejsce gdzie kończyna dolna łączy się z tułowiem

Po minucie od ustania krwawienia można zwolnić ucisk. Jeśli krwotok się powtórzy ucisk trzeba ponowić.

Jak przyspieszyć gojenie ran? Sprawdzone sposoby przyspieszające gojenie uszkodzonej skóry

Regeneracyjna i przełomowa higiena bez chemii. Późniejszy sposób utrzymywania higieny ma wpływ na szybkość gojenia się wszystkich uszkodzeń skóry. Chemiczne środki myjące (mydła, żele, szampony itp.) drażnią ranę i opóźniają proces gojenia, jednak usuwanie zabrudzeń jest konieczne, aby uniemożliwić rozwój wtórnego zakażenia.

Dlatego genialnym rozwiązaniem jest codzienna higiena wykorzystująca naturalne mikro- i nanobąbelki powietrzno-wodne o działaniu sterylizującym i dotleniającym. Dzięki temu używanie detergentów jest zbędne, a proces gojenia niezakłócony, wzmocniony i znacznie szybszy. Dodatkowo, pękające mikrobąbelki wykonują unikalny mikromasaż, który pobudza przepływ krwi w obrębie rany. Z tych względów permanentne stosowanie mikropęcherzyków w codziennej higienie znacznie ogranicza powstawanie blizn.

Japońscy specjaliści od nanotechnologii wody zaprojektowali i opatentowali domowe generatory leczniczych pęcherzyków w postaci słuchawek prysznicowych i bardziej zaawansowanych systemów kąpiel wannowej.

Natomiast skonstruowane przez koreańskich specjalistów kule piorące, które bez utraty skuteczności prania ograniczają zużycie środków chemicznych, sprawiają, że ubrania są bardziej przyjazne dla wrażliwej, odbudowującej się tkanki. Mniej proszku w praniu to lepiej wypłukana odzież z drażniących pozostałości chemii. Więcej w artykule » Domowe SPA, hydromasaż i naturalna higiena bez chemii – przełom kosmetyczny…

Poniższe napary ziołowe i olejki eteryczne można dodawać do kąpieli, aby jeszcze bardziej wzmocnić efekt terapeutyczny.

Maść na rany. Najlepsze są specyfiki o szerokim spektrum przeciwbakteryjnym np. Fenistil lub Bepanthen. Osoby stosujące maści i właściwie opatrujące rany cieszą się o 30% szybszym gojeniem i mniejszymi bliznami. Jeżeli maść zawiera środki konserwujące może wywołać uczulenie – zaczerwienienie oraz świąd okolicy rany, co grozi wtórnym zakażeniem.

Preparaty naturalne na rany stanowią odkażającą i przyspieszającą gojenie alternatywę dla miejscowego leczenia ran farmaceutykami. Zaleca się glinkę zieloną, nowozelandzki miód Manuka, maści na bazie jeżówki, arniki, majeranku lub nagietka, olej rokitnikowy, kokosowy, arganowy, palmowy i przemywanie rany czystym octem jabłkowym oraz…

…olejki eteryczne wspomagające gojenie się ran

• Olejek Rozmarynowy
• Olejek Bergamotowy
• Olejek Paczulowy
• Olejek Różany
• Olejek Geraniowy
• Olejek Hyzopowy
• Olejek Rumianku Rzymskiego

Zioła przyspieszające gojenie się ran to pokrzywa, szałwia lekarska, ziele poziewnika i dziurawiec. Kompres moczy się w schłodzonym i odcedzonym naparze, a następnie przykłada do rany. W ten sam sposób postępuje się z ziołami szwedzkimi.

Stewia to słodka roślina wykazująca działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, dlatego okłady z niej zapewniają właściwe warunki do gojenia się ran.

Oliwka ozonowana to naturalny jałowy preparat o działaniu bakteriobójczym, wirusobójczy i grzybobójczym. Wykazuje także właściwości natleniające i rewitalizujące skórę.

Alantoina ułatwia oddzielanie tkanek martwiczych i oczyszczanie rany, pobudza naskórkowanie, hamuje utratę wilgoci przez błony śluzowe i naskórek.

Kwas hialuronowy jako składnik skóry, spełnia kluczową rolę we wszystkich etapach gojenia się rany: przyspiesza zabliźnianie się ran i tworzenie skrzepów (minimum 3x szybciej), wspomaga odbudowę naskórka. Preparaty hialuronowe są zalecane jako środek wspomagający gojenie każdego typu rany.

Cukier przyspiesza proces gojenia. Należy stosować mieszaninę rozcieńczonej jodyny, maści betadinowej i cukru. Cukier pozbawia bakterie składników odżywczych niezbędnych do ich wzrostu i rozmnażania. Leczenie cukrem przyspiesza gojenie, nie powstają strupy i pozostają ledwo widoczne blizny. Przygotowanie maści:

• 15g. jodyny
• 150g. cukru
• 45g. maści betadinowej

Tak przygotowaną mieszaniną pokrywa się oczyszczoną ranę i nakłada jałową gazę. Okolice rany przemywa się wodą z kranu lub wodą utlenioną i nakłada świeżą porcję maści. Zabieg należy powtarzać 4 razy dziennie i w miarę gojenia się rany zmniejszać częstotliwość. Kilka zastrzeżeń:

• przed nałożeniem maści rana musi zostać oczyszczona i nie może krwawić, gdyż cukier wzmaga krwotok
• nie wolno stosować cukru pudru i cukry brązowego (melasowego), zawarta w nich skrobia neutralizuje jod, co powoduje powstawanie strupa.

Co jeść, aby przyspieszyć gojenie skóry? Dieta na rany

Antyoksydanty (przeciwutleniacze) ograniczają nadmierny wzrost wolnych rodników, który towarzyszy uszkodzeniom skóry i może spowalniać gojenie. Źródłem antyoksydantów są rośliny, dlatego dieta bogata w warzywa i owoce będzie sprzyjać szybszemu gojeniu. Alternatywnym rozwiązaniem jest suplementacja czystym przeciwutleniaczem. Można go stosować samodzielnie, ale w połączeniu z jadłospisem obfitującym w rośliny znacznie wzmocni i przyspieszy efekt leczniczy, co zniweluje ewentualne blizny.

Na szczególną uwagę zasługuje naturalny flawonoid o nazwie taksyfolina (dihydrokwercetyna, DHQ). Charakteryzuje się on właściwościami synergicznymi dla witamin A, C i E (wzmacnia i przedłuża ich aktywność) oraz wybitnym działaniem przeciwzapalnym, przeciwzakrzepowym i antybiotycznym. Dzięki stymulacji krążenia w obrębie rany zapewnia lepszy przepływ odżywczej krwi, dlatego usprawnia regenerację komórkową i pobudza procesy odnowy skóry. Taksyfolina jest wykorzystywana w leczeniu przewlekłych ran oraz dolegliwości skórnych w trakcie i po radioterapii! Może być stosowana także zewnętrznie, bezpośrednio na ranę (papka taksyfolinowa). » Test i recenzja najsilniejszego ekstraktu DHQ »

Colostrum, czyli pierwsze mleko matki ssaka po urodzeniu tzw. siara (pierwsza szczepionka w życiu ssaka) stanowi wyjątkowe wsparcie odpornościowe organizmu. Suplementacja siarą kompleksowo reguluje wiele procesów wewnątrzustrojowych, dlatego przyspiesza gojenie się wszystkich rodzajów ran.

Ostropest plamisty poprzez swoje wybitne właściwości oczyszczające krew, ogranicza krwawienia, gdyż czystsza krew lepiej krzepnie.

Karnozyna. Warto wiedzieć, że proces gojenia ran,bez względu na ich pochodzenie, wspiera karnozyna. Generalnie podstawowym źródłem karnozyny jest mięso wołowe i wieprzowe. Jeśli jednak z różnych powodów nie możemy go jeść, to warto sięgnąć po preparat zawierający karnozynę. Mówi się, że ten aminokwas bardzo pomaga w gojeniu ran odleżynowych (i zapobiega powstaniu nowych odleżyn), jednak tak naprawdę pomaga w gojeniu wszelkich ran.

Porada lekarska…

… jest niezbędna, gdy

• krew wypływa falami i jest jasnoczerwona – mogło dojść do uszkodzenia tętnicy
• nie udało się usunąć wszystkich ciał obcych
• zranienie dotyczy miejsca w którym nie powinna zostać blizna np. twarz
• wokół rany powstały czerwone pręgi, wydobywa się ropa lub zaczerwienienie na brzegach jest szersze niż palec
• w dużej ranie widać dno – trzeba założyć szwy!
• rana jest głęboka (np. rana kłuta) mogło dojść do uszkodzenia naczyń krwionośnych, nerwów, ścięgien, wiązadeł i/lub mięśni
• rana jest wywołana pociskiem tzw. rana postrzałowa
• rana dotyczy głowy, brzucha i klatki piersiowej
• zranienie nie zaczęło się goić w ciągu 24 godzin
• pojawiły się oznaki wstrząsu

Zastrzyk przeciw tężcowi. Brak szczepienia przeciw tężcowi w ciągu ostatniego roku i duże zranienie wymaga podania tzw. dawki przypominającej, czyli anatoksyn. W tym celu należy zgłosić się do przychodni rejonowej.

Jeśli nie pamiętasz kiedy ostatnio otrzymałeś dawkę przypominającą, w ciągu doby od zranienia zgłoś się do lekarza!

Opatrywanie ran… to sztuka

Jak zdjąć plaster, żeby nie bolało?

1. małymi nożyczkami oddziel materiał opatrunku od części klejącej
2. delikatnie zdejmij opatrunek z rany
3. usuń paski samego plastra

Uwagi

• Jeśli opatrunek przylega do rany należy zwilżyć go ciepłą wodą z solą – łyżeczka soli na 4 litry wody. Po pewnej chwili opatrunek łatwo odejdzie.
• Opatrunki na przedramieniu, nodze lub klatce piersiowej należy zdejmować w kierunku wzrastania włosów.
• Przed oderwaniem plastra od skóry warto zwilżyć go wacikiem nasączonym oliwką dla dzieci lub alkoholem.

Ciało obce w ranie. Jak opatrzyć?

Każde ciało obce w ranie wymaga szybkiej interwencji lekarskiej – nie wolno samodzielnie usuwać przedmiotu, by nie spowodować kolejnych uszkodzeń:

1. Ranę z np. kawałkiem szkła, metalu lub z dużą drzazgą należy ucisnąć po obu stronach przedmiotu w celu zatamowania krwawienia.
2. Wokół rany lub z obu jej stron należy ułożyć wyściółkę ze zwiniętej gazy.
3. Przytrzymując opatrunek należy zastosować ucisk przy pomocy bandaża owiniętego ósemkowo, na krzyż wokół wystającego przedmiotu.

Tematy pokrewne
Krew z nosa »
Oparzenia »
Oparzenia słoneczne »
Oparzenia meduz »
Oparzenia roślin »
Pęcherze »
Podrażnienia skóry »
Siniaki »
Siniec pod okiem »
Ugryzienia »