Egzema (łac. eczema) inaczej wyprysk lub zapalenie skóry (łac. dermatitis) to grupa chorób skóry o różnym podłożu, które objawiają się zapaleniem powierzchniowych tkanek skórnych. Większość przypadków to wyprysk kontaktowy (łac. contact eczema – inaczej kontaktowe zapalenie skóry, łac. contact dermatitis) alergiczny lub niealergiczny – oba rodzaje objawiają się w podobny sposób. Ostatnia aktualizacja artykułu 12.12.2016

Główna różnica to fakt, że w przypadku postaci niealergicznej dochodzi do uszkodzenia skóry (zniszczenie lipidowej bariery ochronnej naskórka i kwaśnego odczynu pH) substancjami drażniącymi, co wywołuje w organizmie reakcję nieimmunologiczną.

Szczególnym, bo bardzo popularnym rodzajem wyprysku jest atopowe zapalenie skóry (AZS, łac. dermatitis atopica), określane także jako wyprysk atopowy lub alergiczny, alergiczne zapalenie skóry, przewlekła dermatoza zapalna, neurodermit, kiedyś świerzbiączka (łac. prurigo) Besniera lub po prostu egzema (łac. eczema atopicum).

Jest to choroba o podłożu alergicznym i charakterze nawracającym wywołana niewłaściwą reakcją odpornościową organizmu. AZS nie jest zakaźne, ale uważane za jedną z chorób cywilizacyjnych – najwięcej chorych żyje w krajach wysoko-uprzemysłowionych.

Często występuje razem z innymi chorobami atopowymi tj. alergiczne zapalenie spojówek, katar sienny i astma, które charakteryzuje wspólna cecha – atopia, czyli reakcja organizmu polegająca na nieprawidłowej, przesadnej odpowiedzi immunologicznej na stosunkowo małe dawki alergenów. W przypadku AZS mechanizm polega na nadaktywności komórek Langerhansa i nadmiernej produkcji przeciwciał IgE, co w dalszej konsekwencji skutkuje przewagą limfocytów pomocniczych Th2 wydzielających cytokiny prozapalne pogarszające stan skóry.

Egzema dotyczy 0,25-20% różnych populacji i u ponad 70% pacjentów pojawia się jako choroba rodzinna. Szacuje się, że chorych jest ponad 10% ludzkości.

Najczęściej występuje u dzieci, zazwyczaj rozpoczyna się między 3 a 6 miesiącem życia. Jest to wiązane z niską odpornością wynikającą z niedorozwiniętego układu immunologicznego u małego człowieka. Około 40% małych pacjentów zdrowieje z wiekiem, często przed ukończeniem 2 roku życia – pozostałe dzieci są skazane na nawroty w wieku dorosłym.

Według badania PEER (Pediatric Eczema Elective Registry) przeprowadzonego przez naukowców z University of Pennsylvania Perelman School of Medicine w Filadelfii, którzy prześledzili historię choroby ponad 7 tysięcy pacjentów między 2 a 26 rokiem życia, 80% z nich miało objawy egzemy lub stosowało leki. W wieku 20 lat tylko 50% badanych doświadczyło przynajmniej 6 miesięcy bezobjawowych. Specjaliści powód takiego stanu rzeczy po części widzą w standardowym leczeniu egzemy polegającym na leczeniu objawowym, które nie sięga do przyczyn choroby.

Czasami AZS może trwać wiele lat z okresami, kiedy objawy są mniej lub bardziej nasilone. Jeżeli atopia nie ustępuje, przeważnie staje się chorobą przewlekłą (chroniczną) i w miejscach, gdzie utrzymuje się najdłużej, mogą powstawać trwałe zmiany skórne. Jeśli egzema występuje u osób z jasną karnacją, chore miejsca najczęściej brązowieją, natomiast przy ciemniejszej skórze dochodzi do zaburzeń naturalnej pigmentacji, co skutkuje przebarwieniami i ogniskami jaśniejszych plam.

Najbardziej typowa lokalizacja zmian to twarz, szyja, dłonie, nadgarstki, ramiona, zgięcie łokciowe i kolanowe oraz kostki nóg, chociaż choroba może rozwijać się na całym ciele.

Podstawowe leczenie atopowego zapalenia skóry powinno polegać na identyfikacji i eliminacji możliwych alergenów wywołujących/zaostrzających stan zapalny. Kolejny istotny element skutecznej terapii egzemy to regulacja układu immunologicznego, metabolizmu i relaksacja chorego – silny stres może być czynnikiem wywołującym atopie. Nieleczone AZS może prowadzić do znacznie groźniejszych, wtórnych infekcji skóry.

Atopowe zapalenie skóry. Objawy

• zaczerwienienie, stan zapalny, obrzęk i pogrubienie naskórka, suchość i łuszczenie skóry
• czerwone grudki zmieniające się w pęcherzyki i dalej w krwawiące nadżerki
• uporczywy i napadowy świąd skóry, szczególnie nocą (powodujący nawet bezsenność)
• skłonność do nawrotów infekcji bakteryjnych (m.in. w wyniku drapania swędzących miejsc)
• zmiany ropne sączące się z pęcherzy i tworzące szarożółte strupy

Zmiany atopowe mogą różnić się wyglądem, wielkością i umiejscowieniem u różnych ludzi.

Przyczyny egzemy…

…nie są znane i jednoznacznie zidentyfikowane, jednak badacze wskazują, że najbardziej prawdopodobną przyczyną AZS jest wynik połączenia czynników środowiskowych i genetycznych (dziedzicznych).

Genetyka. O 20-40% jest zwiększone prawdopodobieństwo rozwoju AZS u potomstwa, którego 1 rodzic miał egzemę lub inną chorobę atopową (katar sienny lub astma) – do 70% w przypadku, gdy oboje rodziców cierpi/cierpiało na jakiekolwiek schorzenie atopowe. Pomimo tego, że niektóre dzieci wyrastają z objawów skórnych, to w przybliżeniu u połowy z nich rozwija się później astma lub katar sienny. Czynniki środowiskowe mogą w dowolnym momencie wywołać objawy egzemy u osób z odziedziczonymi skłonnościami do chorób atopowych.

Zaburzony metabolizm (np. poprzez niedokwaszenie żołądka) i wadliwe oczyszczanie organizmu z toksyn to kolejne podejrzewane przyczyny AZS. Oczywiście mogą one wynikać ze skłonności genetycznych.

Zaburzona praca układu immunologicznego, który rozpoznaje oraz zwalcza wirusy i bakterie atakujące organizm jest powiązana z atopowym zapaleniem skóry, co dotyczy odpowiedzi humoralnej (I typ reakcji alergicznej) i komórkowej (IV typ reakcji alergicznej). Ta dysfunkcja również może wynikać z predyspozycji dziedzicznych. U ludzi z egzemą występuje niski poziom cytokiny warunkującej prawidłową pracę układu immunologicznego oraz wysoki poziom innych cytokin wywołujących reakcje alergiczne. Dlatego pomimo braku poważnej infekcji układ odpornościowy może błędnie wytworzyć stan zapalny w skórze.

Pasożyty. Przerost grzybów Candida w przewodzie pokarmowy (Grzybica ogólnoustrojowa) i innych pasożytów jak tasiemiec jest także wiązany z atopowym zapaleniem skóry. Grzybica objawia się m.in. przewlekłym zmęczeniem, problemami gastrycznymi i zwiększonym łaknieniem cukru. Należy wiedzieć, że układ pokarmowy to kluczowy element układu immunologicznego – wadliwa praca pierwszego skutkuje problemami drugiego. Szacuje się, że zdrowe jelita odpowiadają za aż 70% odporności!

Czynniki środowiskowe są związane z alergią pokarmową, wziewną lub kontaktową i można podzielić je na 2 grupy:

Każdy pacjent z egzemą atopową powinien zidentyfikować czynnik uczulający i unikać styczności z nim! Samodzielne namierzenie przyczyny wymaga wiele cierpliwości i pracy detektywistycznej polegającej na eliminacji podejrzewanego czynnika (lub czynników) i obserwacji reakcji organizmu.

– Alergeny, czyli substancje z pokarmu, roślin, zwierząt lub powietrza, które wywołują stan zapalny skóry, gdy układ odpornościowy nadmiernie reaguje na daną substancję. Zapalenie może wystąpić także po ekspozycji na niskie ilości substancji przez krótki czas.

Alergeny pokarmowe:

• krowie mleko i przetwory mleczne (białka mleka m.in. kazeina, natomiast cukier laktoza nie jest alergenem, ale odpowiada za nietolerancje pokarmową i wiąże się z niedoborem enzymu laktazy)
• jaja, soja, zboża (białko roślinne gluten, m.in. pszenica, żyto, jęczmień)
• orzechy, ryby i skorupiaki, czosnek, cebula, pomidory, marchew, truskawki, owoce cytrusowe (warto poznać rodziny roślin, gdyż cała grupa może uczulać, dlatego nie tylko pomarańcze, ale wszystkie cytrusy)
• czekolada i inne produkty zawierające kakao
• pokarmy wysokoprzetworzone zawierające sztuczne substancje (konserwanty, barwniki, wzmacniacze smaku i zapachu np. glutaminian sodu, inozynian sodu)

Alergenami mogą być także salicylany, sterydy, leki znieczulające, przeciwnowotworowe, sulfonamidy i inne antybiotyki.

Alergeny wziewne: pyłki, kurz, roztocza, pleśń.

– Czynniki podrażniające to alergeny kontaktowe, czyli substancje bezpośrednio wpływające na skórę. Obecne w wystarczającym stężeniu przez wystarczająco długi czas mając kontakt ze skórą, powodują, że staje się ona czerwona, swędzi i/lub piecze.

Alergeny kontaktowe to m.in.

• kurz, piasek, pierze, sierść zwierząt, wełna, materiały/włókna syntetyczne, szorstkie lub ciasne ubrania, niektóre detergenty i kosmetyki (m.in. mydła, proszki do prania, płyny do naczyń, antyperspiranty i perfumy zawierające np. parabeny, SLS, czyli laurylosiarczan sodowy i/lub konserwant Kathon CG, czyli methylisothiazolinone i methychloroisothiazolinone)
• chlor i chlorki (np. publiczne baseny, twarda woda wodociągowa)
• związki siarki, kobalt, nikiel (np. kolczyki, biżuteria, guziki, ozdoby i inne elementy ubioru)
• chrom (np. farby, barwniki, cement, beton, zapałki)
• rozpuszczalniki, gumy, terpentyna, formaldehyd (np. materiały wulkanizowane i lakierowane, dywany i utwardzacze)
• roztwory kwasów i zasad
• zanieczyszczenie środowiska i powietrza (np. spaliny, dym papierosowy)

Grupy podwyższonego ryzyka wynikające z powyższych przyczyn to osoby, w których rodzinach występowała choroba atopowa oraz ludzie pracujący w zawodach wymagających częstego mycia rąk lub styczności z detergentami (np. praca w kuchni lub warsztacie samochodowym).

Czynniki nasilające / wyzwalające objawy AZS

Temperatura i klimat. Niska wilgotność w zimie lub klimat suchy przez cały rok w niektórych regionach geograficznych, może pogarszać egzemę. Wypryski mogą też powstać pod wpływem intensywnego promieniowania słonecznego lub w zbyt nagrzanym pomieszczeniu.

Niewłaściwa pielęgnacja skóry. Kąpiele bez odpowiedniego nawilżania skóry po ich zakończeniu są częstym czynnikiem, który doprowadza do zaostrzenia wyprysku atopowego. Niekorzystny wpływ mają też długie i/lub gorące kąpiele i prysznice.

Pocenie się i chłodzenie może wywołać zaostrzenie objawów u niektórych ludzi.

Zakażenia bakteryjne to kolejny czynnik, który może wywoływać lub pogarszać symptomy schorzenia. Nagłe napady choroby powinny skłaniać lekarza do sprawdzenia czy przyczyną jest infekcja.

Często skóra atopowa jest opanowana przez gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus), który nie stanowi zagrożenia dla życia, jednak może doprowadzić do rozwoju pełnoobjawowych zakażeń, a te zaostrzają AZS i wymagają aktywnego leczenia. Objawy egzemy mogą zostać nasilone także pod wpływem infekcji nieskórnych np. zapalenie gardła lub oskrzeli czy próchnica zębów.

Wówczas istnieje duża łatwość zakażenia wrażliwej skóry, gdyż patogeny mogą bezproblemowo przeniknąć przez rozdrapaną zmianę skórną. Z tych powodów pacjenci z egzemą muszą szczególnie dbać nawet o najmniejsze skaleczenie, co dotyczy szczególnie rodziców dzieci z AZS. Dlatego należy regularnie ograniczać obecność patogenów na powierzchni skóry poprzez odpowiednią pielęgnację.

Emocje tj. złość, frustracja, niepokój lub stres (wywołany np. zmianą pracy lub szkoły, śmiercią bliskiej osoby, rozwodem) kiedyś były uważane za przyczynę egzemy. Aktualnie wiadomo, że czynniki emocjonalne mogą jedynie nasilać objawy atopowe, ale nie są ich bezpośrednią przyczyną. Stres zwiększa produkcję hormonów odpowiedzialnych za reakcje alergiczne.

Egzema i atopowe zapalenie skóry. Leczenie u niemowląt, dzieci i dorosłych

Warunki środowiskowe i otoczenie

Ograniczanie roztoczy w domu poprzez częste pranie pościeli w gorącej wodzie, zakrywanie poduszek i materacy specjalnymi okryciami odpornymi na kurz, usunięcie dywanów z pomieszczeń, częste wietrzenie pomieszczeń i ich oczyszczanie z kurzu. Jednakże te sposoby nie zapewniają całkowitego wyeliminowania z otoczenia alergenów znajdujących się w powietrzu.

Natomiast oczyszczacze powietrza jak jonizatory lub ozonatory, są bardzo bliskie ideału, ponieważ niszczą wszelkie alergeny i drobnoustroje (bakterie, pleśnie, grzyby) oraz dodatkowo neutralizują nieprzyjemne zapachy. Niektóre modele posiadają także funkcję nawilżania powietrza i aromaterapii.

Optymalne nawilżenie powietrza. Powietrze nie powinno być za suche oraz za wilgotne. W celu utrzymania odpowiedniego nawilżenia pomocny jest nawilżacz powietrza z regulacją wilgotności, który powinien stać obok łóżka. Warto wiedzieć, że każdy nawilżacz ma określoną wydajność, dlatego większe mieszkania lub domy mogą wymagać zainstalowania kilku urządzeń.

Nawilżanie powietrza jest szczególnie wskazane przy dzieciach oraz w ogrzewanych pomieszczeniach, gdzie pod wpływem suchego powietrza zapalenie skóry może się nasilać.

Rośliny oczyszczające powietrze z toksyn i alergenów to naturalne filtry i nawilżacze w jednym, jednak lepiej omijać te potencjalnie toksyczne i alergizujące w obecności dzieci i zwierząt. Ranking najlepszych roślin oczyszczających powietrze »

Chłód lepszy niż przegrzanie. Dotyczy to szczególnie dzieci, które powinny przebywać w chłodzie i unikać przegrzania. W domu należy utrzymywać chłodną, stabilną temperaturę.

Unikanie nagłych zmian temperatury pomaga ograniczyć świąd. Silne swędzenie może zostać wywołane wyjściem z ciepłego mieszkania na mróz lub nawet przejściem z klimatyzowanego pokoju do gorącej kąpieli.

Odzież bawełniana (szczególnie bielizna i ubrania utrzymujące bezpośredni kontakt ze skórą) jest lepsza niż włókna syntetyczne lub wełna. Generalnie należy unikać materiałów syntetycznych i drażniących skórę (czysta wełna), obcisłych i źle dopasowanych. W przypadku zmian występujących na stopach pomocne mogę być specjalne skarpetki antybakteryjne np. z jonami srebra.

Dokładne/podwójne płukanie odzieży po praniu usunie ewentualne środki drażniące pochodzące z proszku. Stosowanie zmiękczających płynów do płukania jest niewskazane. Bardzo korzystnym rozwiązaniem jest pranie bez chemii (lub z minimalną ilością), czyli przy użyciu specjalnych kul piorących »

Biały papier toaletowy jest wskazany przy egzemie, gdyż barwniki zawarte w papierze kolorowym mogą mieć działanie drażniące.

Zakaz dla psów i kotów. Wszystkie zwierzęta futerkowe wywołują reakcje alergiczne u pacjentów z AZS m.in. u dzieci.

Uczulenie na akryl. Polimery zawarte w sztucznych paznokciach oraz kleje z formaldehydem mogą stanowić przyczynę nawracających zmian skórnych. Używanie produktów akrylowych tj. sztuczne paznokcie, przedłużacze paznokci czy paznokcie ozdobne może wywołać podrażnienie zarówno u matki jak i u dziecka z egzemą.

Uczulenie na nikiel jest jedną z najczęstszych przyczyn kontaktowego zapalenia skóry, a wiele osób łączy to z uczuleniem na złoto. Reakcja skórna na nikiel zdarza się 10x częściej u kobiet niż u mężczyzn, często po przekłuciu uszu, ale może wywołać wysypkę nawet w odległych od uszu okolicach ciała. Jeśli bransoletka, naszyjnik, kolczyki, zegarek czy inne ozdoby wywołały nagły wyprysk należy zastosować poniższe wskazówki:

• Kolczyki ze stali nierdzewnej należy nosić przez 3 tygodnie, do momentu całkowitego wygojenia zmian skórnych.
• Nie wolno nosić biżuterii w upały. Pocenie się powoduje łatwiejsze przenikanie cząsteczek niklu do skóry.
• Złoto o próbie niższej niż 24 karaty zawiera pewną ilość niklu. Im niższa próba złota, tym więcej niklu.

Uwaga! Pojawienie się egzemy bez bezpośredniego kontaktu z niklem jest powodem do wyłączenia z diety takich produktów jak morele, czekolada, kawa, piwo, herbata, orzechy i innych pokarmów o dużej zawartości tego pierwiastka.

Atopowe zapalenie skóry. Dieta i jadłospis, czyli leczenie od wewnątrz

Wielu pacjentów i lekarzy uważa, że dieta jest kluczowym elementem skutecznego leczenia egzemy, która jak każda alergia jest stanem zapalnym. Dlatego dieta przeciwzapalna, w której unika się składników prozapalnych może korzystnie wpływać na zapalenie w całym ciele.

Czego nie jeść przy egzemie? …

… czyli dieta eliminacyjna, bezglutenowa, bezmleczna i bezcukrowa. Pacjenci z egzemą ze względu na alergiczny charakter tej choroby powinni zwracać szczególną uwagę na dietę i jeśli przyczyną jest jadłospis, namierzyć i wyeliminować alergeny pokarmowe.

Główna zasada diety eliminacyjnej polega na niepodawaniu podejrzewanego pokarmu częściej niż w odstępie 4 dni. Zalecane jest prowadzenie dziennika, który ułatwi identyfikację alergenu. Najlepiej poradzić się lekarza i przeprowadzić odpowiednie testy, ale można także samodzielnie wyłączać z diety podejrzane pokarmy. Jeśli po zmianie sposobu odżywiania nastąpi poprawa stanu skóry, przyczyną było uczulenie pokarmowe. Modyfikacja jadłospisu dziecka może bardzo wspomóc utrzymanie prawidłowego stanu skóry, szczególnie przed 6 rokiem życia. Często dieta bezglutenowa, bezmleczna, bezcukrowa, bez produktów z zawartością barwników i/lub drożdży stanowi przełom w leczeniu.

Czego nie jeść lub unikać w jadłospisie i czym zastąpić?

• produkty tradycyjnie uznawane za alergenne: patrz alergeny pokarmowe
• czerwone mięso (np. wołowina i wieprzowina) zawiera kwasy tłuszczowe sprzyjające występowaniu w organizmie reakcji alergicznej; tylko 1x/mc dozwolone mięso to ryby, dziczyzna i drób, choć kurczaki z produkcji przemysłowej bywają odradzane
• surowe warzywa są czasami zakazywane w pierwszym tygodniu leczenia, później unikać i zastąpić warzywami gotowanymi w wodzie lub na parze
• cukry proste, czyli m.in. słodycze; ich całkowite wyłączenie z diety lub ograniczenie jest mocno wskazane i często raportowane przez pacjentów jako element skutecznego leczenia; cukry proste np. stanowią pożywienie dla grzybów, których nadmiar w przewodzie pokarmowym jest wiązany z występowaniem egzemy » więcej: Czy cukier jest zdrowy?; dlatego ograniczenie słodkich owoców również jest wskazane (np. banany, szczególnie dojrzałe); dozwolone są grapefruity, awokado, kiwi i owoce jagodowe
• makarony, ziemniaki i biały chleb; dozwolony chleb razowy lub na zakwasie, ale bez margaryny i masła, choć to ostatnie bywa dopuszczane w rozsądnych ilościach
• kawa, czarna herbata i alkohol (nawet niskoprocentowy)
• potrawy smażone i mocno doprawiane

Należy wiedzieć, że jadłospis z wieloma ograniczeniami może przyczynić się do niedoborów i poważnych problemów żywieniowych, szczególnie w przypadku dzieci. Z tego powodu konsultacja z lekarzem lub dietetykiem może być niezbędna dla rodziców/opiekunów, którzy mają obawy.

Co jeść przy egzemie?

Odrobaczenie i oczyszczenie organizmu. W pierwszej kolejności należy przeprowadzić odrobaczenie, gdyż pasożyty (np. tasiemiec, grzyby) mogą być bezpośrednią przyczyną egzemy. Następnie należy oczyścić jelita razem ze wsparciem funkcji wątroby np. poprzez stosowanie błonnika i ostropestu plamistego. Dieta oczyszczająca jest zalecana przez cały okres leczenia, a później minimum 2x w roku.

Ostropest plamisty zawiera sylimarynę, czyli dobroczynną substancję usprawniającą funkcję oczyszczającą wątroby. Sprawniejsza wątroba to czystsza krew, a czystsza krew to mniej alergenów w organizmie. Tym samym ostropest łagodzi zmiany zapalne skóry od wewnątrz.

Zakwaszenie żołądka. Niska kwasowość soków żołądkowych jest wiązana z wieloma chorobami m.in. z alergią i egzemą, dlatego jako podejrzewana przyczyna AZS powinna zostać wyregulowana. Mechanizm polega na przedostawaniu się niestrawionego białka do krwiobiegu gdzie jest rozpoznawane jako intruz (podobnie jak alergeny) i zwalczane, co skutkuje różnymi objawami chorobowymi, w tym alergicznymi. Więcej »

Płyny. Zalecane jest picie 2-3 litrów płynów dziennie, w postaci wody mineralnej niegazowanej, filtrowanej kranówki lub zielonej herbaty. Zapewni to odpowiednie nawodnienie organizmu i tym samym nawilżenie skóry od wewnątrz, co jest niezbędnym elementem leczenia.

Poza tym, właściwe nawodnienie odpowiada za prawidłową ilość soku żołądkowego, dlatego optymalna podaż płynów powinna być także pierwszym etapem zakwaszania żołądka, ale ważny jest moment nawadniania – picie płynów nie jest zalecane w trakcie posiłku i tuż po nim, gdyż wówczas niekorzystnie rozrzedzą soki żołądkowe – pić można dopiero 2-3h po jedzeniu. Mocno zalecane jest wypijanie rano na czczo minimum 1 szklanki wody z sokiem z cytryny. Oczywiście jeśli cytryna nie jest podejrzewanym alergenem pokarmowym.

Flawonoidy, szczególnie te zawarte w ciemnych owocach jagodowych mają dobroczynny wpływ na skórę atopową m.in. ze względu na silne działanie antyoksydacyjne (przeciwutleniające) i tym samym przeciwzapalne, np. jeżyny, jagody, borówki amerykańskie i maliny, ale także wiśnie. Zalecane są minimum 2 łyżki każdego dnia.

Wygodnym sposobem regulacji zaburzonej równowagi oksydacyjnej w przebiegu jakiejkolwiek choroby jest zastosowanie suplementu antyoksydacyjnego np. » taksyfoliny, czyli sprytnego flawonoidu będącego synergetykiem witamin A i E, czyli tych których brakuje przy egzemie (patrz niżej ↓)

Zioła i przyprawy. Niektóre terapie ziołowe mogą wywoływać reakcje alergiczne i/lub oddziaływać toksycznie na wątrobę i układ immunologiczny. Szczególne zachowanie ostrożności jest wskazane u dzieci, kobiet ciężarnych i osób starszych. Najbezpieczniej stosować poniższe zioła przez okres do 1 miesiąca – dłuższe leczenie ziołami powinno przebiegać pod kontrolą fitoterapeuty albo innego wykwalifikowanego specjalisty.

• Korzeń łopianu (Arctium lappa) oraz korzeń mniszka lekarskiego (Taraxacum officinale) mogą działać skutecznie przy pewnych typach egzemy, gdyż wykazują działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i dezynfekujące. Należy zażywać do 1,5 łyżeczki płynnego wyciągu dziennie. Można też sporządzać herbaty z któregoś z tych ziół. Łyżkę suszonego korzenia gotować na małym ogniu w 1/4 litra wrzątku przez 10 minut, przecedzić i pić do 3 filiżanek dziennie lub stosować zewnętrznie do przemywania zmian.
• Pokrzywa dzięki właściwością przeciwhistaminowym może być pomocna w łagodzeniu objawów alergicznych. Wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwświądowe i przeciwbakteryjne. Zalecane jest całodzienne picie herbatki z pokrzywy, kąpiele z dodatkiem jej naparu oraz przemywanie nim zmian atopowych.
• Czerwona koniczyna (łąkowa). Można ją stosować doustnie w formie wyciągu lub pić jej napar oraz zewnętrznie w formie okładów ze świeżej/suszonej rośliny lub w postaci nalewki do przemywania zmian chorobowych. Dzięki silnym właściwościom przeciwzapalnym wpływa na poprawę stanu skóry i wspiera gojenie ran.
• Rumianek wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwalergiczne i łagodzące. Może być stosowany doustnie w formie naparu lub jako dodatek do kąpieli.
• Lukrecja może być stosowana w postaci naparów lub zewnętrznie. Skutecznie niweluje stan zapalny.
• » Więcej produktów naturalnych stosowanych wewnętrznie i zewnętrznie
• Oolong, czyli półfermentowana herbata japońska może łagodzić objawy egzemy. Według badań, 2/3 chorych odczuło poprawę po codziennym wypijaniu 3 filiżanek naparu – jedni już po tygodniu, drudzy po miesiącu.
• Mieszanki ziołowe na egzemę: Łopian + Bratek. Po łyżce stołowej każdego ze składników zalać szklanką wrzątku. Odstawić pod przykryciem na 3h. Następnie wolno gotować na małym ogniu przez 10 minut. Pić 3x dziennie.
  Polska mieszanka ziołowa: po 100g koszyczka rumianku i ziela rdestu ptasiego, po 50g liści orzecha włoskiego, ziela krwawnika, liści babki lancetowatej, ziela bratka polnego i kwiatów jasnoty białej. Czubatą łyżeczkę miksu zalać szklanką wrzątku, parzyć pod przykryciem przez 30 minut, przecedzić i wypić. Szklankę gorącego naparu stosować 2-3x dziennie.
  Chińska mieszanka ziołowa: korzeń Ledebouriella divaricata, naparstnica chińska (Rehmannia glutinosa) i lukrecja chińska (Glycyrrhiza uralensis) działające przeciwzapalnie oraz piwonia (Paeonia lactiflora) wpływająca na układ immunologiczny. Niektóre badania sugerują, że herbata z tej mieszanki tradycyjnych ziół chińskich może łagodzić objawy egzemy. Jednocześnie istnieje silne przeciwwskazanie dla długotrwałego picia takich mieszanek – mogą one działać toksycznie na wątrobę, a zmiany skórne wracają niekiedy po zaprzestaniu przez pacjenta stosowania naparu. Ze względu na wysokie zróżnicowanie chińskich produktów ziołowych (ryzyko skażenia metalami ciężkimi) każda długotrwała kuracja powinna odbywać się pod kontrolą licencjonowanego specjalisty.
• Kurkuma dzięki zawartości silnych przeciwutleniaczy wykazuje wybitne działanie przeciwzapalne, co może ograniczyć objawy egzemy.
• Czosnek to znany naturalny antybiotyk. Przyjmowany w dużych ilościach wykazuje bardzo korzystne działanie w leczeniu egzemy. Świeży czosnek przyjmować w trakcie posiłku, od 3-4 ząbków do nawet 1-2 główek dziennie. Kuracja powinna trwać 3-4 tygodnie. Przeciwwskazanie to niskie ciśnienie tętnicze.

Uwaga! U większości atopików występuje niedobór Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych (NNKT) omega 3 i omega 6.

Omega-3 to grupa wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które m.in. redukują stan zapalny (obniżają poziom substancji prozapalnych) i swędzenie skóry towarzyszące egzemie. Stanowią niezbędny element zdrowego jadłospisu skutecznie leczącego atopowe zapalenie skóry. Można je przyjmować poprzez:

• Ryby i tran. Ryby i oleje z nich (np. makreli, śledzia, łososia i dorsza) zawierają dużo kwasu eikozapentaenowego (EPA) oraz kwasu dokozaheksaenowego (DHA) z grupy omega-3. Jedzenie świeżej ryby lub innej nie traktowanej ciepłem nie każdemu odpowiada. Należy wiedzieć, że każda obróbka w wysokiej temperaturze utlenia/niszczy wrażliwe termicznie kwasy omega-3! Dlatego smażone ryby to żaden szał odżywczy jak wielu myśli. Najwygodniejszym rozwiązaniem jest codzienne łykanie tranu – w płynie jest wydajniejszy niż w kapsułkach. Skuteczne dawkowanie wg badań to minimum 5,4g DHA lub 1,8g EPA / dziennie.
• Siemię lniane i olej z niego. Nasiona lnu lub olej lniany (najbogatsze źródło ALA) można dodawać do posiłków np. płatków, musli, sałatek lub koktajli warzywnych i owocowych. Siemię lniane – właściwości, skład i wskazówki konsumenckie »

Uwaga! Grupę omega-3 dzieli się na kwasy pierwotne (ALA) i pochodne (EPA, DHA) – istnieje uzasadnienie, że stosowanie frakcji pierwotnej jest korzystniejsze – patrz Olej lniany

Omega-6. Wśród tej grupy pomocny może być kwas gamma-linolenowy (GLA), którego niedobór jest charakterystyczny w przebiegu egzemy. Naturalne źródła GLA to nasiona wiesiołka, konopi siewnych i czarnej porzeczki oraz ogórecznik lekarski i spirulina. Dlatego olejem z wiesiołka, czarnej porzeczki lub ogórecznika i/lub sproszkowaną bądź w tabletkach spiruliną warto wzbogacić jadłospis.

Awokado to najtłustszy owoc zawierający frakcję zarówno omegi-3 jak i omegi-6, dlatego w zdrowym jadłospisie owoców przeciwdziałających egzemie oprócz owoców jagodowych i wiśni powinno znaleźć się również tłuste awokado.

Probiotyki to pożyteczne bakterie np. Bifidobacterium lub Lactobacillus. Będą one pomocne, szczególnie wtedy, gdy podłożem egzemy jest alergia pokarmowa. Pacjenci z egzemą mają niedobory zdrowych bakterii zarówno w jelitach jak i na skórze. Najlepsze efekty przynosi zapobieganie egzemie poprzez podanie probiotyków kobietom w ciąży.

Naturalne źródła probiotyków: niesłodzony jogurt naturalny, kefir lub maślanka, kiszone warzywa (np. kapusta i ogórki) i kwas chlebowy. Kiszonki i kwas najkorzystniej przygotować samodzielnie, gdyż sklepowe ze względu na różne dodatki mogą mieć ograniczone działanie probiotyczne lub zupełnie go brak. Innym rozwiązaniem jest suplement probiotyczny np. Latopic.

Colostrum to tzw. siara, czyli pierwsze mleko matki ssaka wyjątkowo bogate w składniki immunostymulujące. Suplementacja siarą reguluje funkcję układu immunologicznego i poprawia odpowiedź odpornościową organizmu.

Składniki odżywcze, których niedobory mogą mieć jakikolwiek wpływ na powstanie czy nawrót egzemy. Roślinne źródła witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E) powinny być spożywane w ich towarzystwie dla zwiększonej wchłanialności.

Witaminy

• Witamina A występującą także w tranie i rybach, ma istotne znaczenie dla naprawy i odnowy skóry. Można ją uzupełniać także poprzez codzienne zjadanie marchewki lub picie świeżego soku marchewkowego z łyżeczką tłuszczu. Marchewka zawiera karoten, czyli prowitaminę A – prekursora wit. A.
• Witamina D. Chorzy na egzemę posiadają niską zawartość witaminy D w organizmie. Dlatego suplementacja tej witaminy wspomaga leczenie. Jej naturalne źródła to m.in. ryby i tran, żółtko jaj, wątroba i ser żółty oraz… słońce » patrz Fototerapia.
• Witamina E odpowiada za odpowiednie nawilżenie skóry. Jej naturalne źródła to np. szpinak, sałata, kiełki (rzodkiewki i brokuł), pestki słonecznika i siemię lniane.
• Witaminy z grupy B to m.in. pieczywo razowe, ziarna, nasiona, kasza jaglana, orkiszowa i gryczana oraz chudy nabiał. W leczeniu miejscowym pomocna może być witamina B12.
• Biotyna (witamina H, B7) jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie skóry i włosów. Bardzo rzadko występują jej niedobory, gdyż może być wytwarzana przez florę bakteryjną. Dlatego niedobór biotyny najczęściej nie jest związany z niedoborem pokarmowym. Jej naturalne źródła to m.in. orzechy włoskie i ziemne, migdały, wątroba, mąka sojowa, żółtko jaj, kraby i sardynki, produkty pełnoziarniste, pomidory, marchew i szpinak.

Minerały

• Cynk. Dobrze może zrobić zażywanie preparatu cynku. U wielu osób cierpiących na egzemę występuje niedobór tego pierwiastka, a pomaga on metabolizować kwasy tłuszczowe np. omegę-3 oraz przyspiesza regenerację skóry. Najbogatsze naturalne źródła cynku to ostrygi, ryby, drób, orzechy i jajka. W przypadku alergii pokarmowej sugerowane jest stosowanie suplementu cynku. Więcej »
• Siarka bioprzyswajalna, czyli Sufrin wspiera oczyszczanie organizmu i prawidłowy stan skóry.
• Magnez z witaminą B6 również może być pomocny w niektórych przypadkach związanych z niedoborami odżywczymi.

Sprawdź recenzje suplementów diety typu PREMIUM marki CHEERS: Omega 3 EPA + DHA • Witamina D3+K2 • Witamina B Complex, w tym biotyna • Cynk+Magnez+Witamina B6

Zasady pielęgnacji skóry atopowej

Kluczowym elementem leczenia i profilaktyki jest opracowanie oraz przestrzeganie codziennego planu pielęgnacji skóry, który musi realizować konkretne założenia – kolejność wg ich ważności: przeciwdziałanie powstaniu infekcji skórnej, łagodzenie nieprzyjemnych objawów (swędzenie, pieczenie, szczypanie), hamowanie tworzenia nowych zmian skórnych, usuwanie łuszczącego się naskórka oraz oczyszczanie i dezynfekcja skóry. Ma to na celu utrzymywanie skóry atopowej w dobrej kondycji i wspomaganie jej gojenia, aby zapobiegać kolejnym uszkodzeniom i podnosić wygodę funkcjonowania pacjenta.

W utrzymywaniu czystej i nawilżonej skóry, bez nadmiernego jej wysuszania, pomocne będą regularne kąpiele w letniej wodzie, które zmniejszają ryzyko wtórnej infekcji. Gorąca woda może wywołać zaostrzenie choroby. Stosowanie prysznica również jest niewskazane. Zwykłe mydła lub żele mogą działać zbyt wysuszająco, dlatego warto używać łagodnego środka myjącego, przystosowanego do wrażliwej skóry atopowej.

Po kąpieli powinno się osuszyć skórę suszarką lub poprzez delikatne dotykanie jej ręcznikiem (nie wolno trzeć!), a następnie nałożyć środek nawilżający/natłuszczający, który będzie utrzymywał w skórze wodę wchłoniętą podczas kąpieli. Odpowiedni środek nawilżający przyśpiesza proces gojenia oraz tworzy barierę zabezpieczającą przed nadmiernym wysuszeniem i podrażnieniami.

Balsamy o wysokiej zawartości wody lub alkoholu najczęściej nie są dobrym wyborem, ponieważ zbyt szybko odparowują, a alkohol może dodatkowo powodować pieczenie. W leczeniu egzemy lepiej sprawdzają się maści lub kremy nawilżające pochodzenia naturalnego z gliceryną lub euceryną (wazelina/parafina). Jeśli stan skóry się nie zmienia, trzeba zastosować maści lecznicze. Więcej » Sposoby pielęgnacji skóry atopowej i przegląd preparatów

Bardzo istotnym elementem w przebiegu AZS, jest unikanie nawracających zakażeń skóry. Objawy tego typu infekcji to drobne krostki wypełnione ropą, przeciekające rany i pęknięcia lub żółte, strupiejące pęcherze. Jeżeli objawy zakażenia skóry postępują, należy udać się do lekarza i jak najszybciej rozpocząć leczenie.

W bardzo uciążliwych przypadkach, zwłaszcza u dzieci, poleca się mokre opatrunki, pomagające utrzymać w skórze wilgoć i złagodzić swędzenie. Niektórzy pacjenci śpią w wilgotnych piżamach włożonych pod suche ubranie lub nylonowy skafander. Czasami lekarze zalecają mokre opatrunki na twarz, ręce i stopy. Więcej » Profilaktyka egzemy i zapobieganie powikłaniom

Najlepsze produkty naturalne na egzemę…

…o podwójnym zastosowaniu – wewnętrznie w jadłospisie jako suplement i/lub zewnętrznie jako kosmetyk pielęgnacyjny. Oczywiście chodzi o wyroby najwyższej jakości, organiczne (bio), najmniej przetworzone, bez dodatków. Według mnie jest to najkorzystniejsza grupa produktów na AZS ze względów zdrowotnych – naturalny skład i brak skutków ubocznych – oraz finansowych – pomimo stosunkowo sporej ceny są to wysokiej jakości suplementy i kosmetyki w jednym.

Olej kokosowy wygładza i zmiękcza skórę. Dodatkowo wykazuje silne właściwości przeciwbakteryjne, dzięki 50%-owej zawartości unikalnego kwasu laurynowego, co stwarza warunki do niezaburzonej regeneracji naskórka. Można go stosować jako dzienną lub nocną maść ochronno-nawilżająco-regenerującą do całego ciała, samodzielnie, w połączeniu z innym nawilżaczem lub jako podkład położony około pół godziny przed innym specyfikiem. Można go wzbogacić kilkoma kroplami olejku herbacianego, lawendowego i/lub rycynowego.

Natomiast w jadłospisie może zastąpić smarowidła i olej do smażenia. Spożywany wykazuje szerokie spektrum właściwości prozdrowotnych np. może stanowić podstawowy element kuracji przeciwpasożytniczej, tak skutecznej, że w toalecie wypadają tasiemce 😀 Na forach cieszy się bardzo dobrą opinią zarówno w kontekście spożywczym jak i kosmetycznym. Wydaje się, że powinien stanowić podstawę naturalnego leczenia egzemy – dostarczy dobroczynnych tłuszczów w diecie i na skórze.

Olej lniany to najbogatsze źródło roślinnych kwasów omega-3, czyli pierwotnego kwasu alfa-linolenowego ALA, z którego organizm produkuje pochodne EPA i DHA dostępne w rybach i tranie.

Istnieje teoria, że suplementacja pierwotnymi kwasami omega-3 jest korzystniejsza niż suplementacja pochodnymi, czyli np. tranem, gdyż organizm najlepiej wie ile kwasów pochodnych potrzebuje i potrzebną dawkę sam produkuje z kwasów pierwotnych. Oleju lnianego nie wolno podgrzewać – stosować tylko na zimno! Może być także aplikowany bezpośrednio na zmiany atopowe. Stosowanie samodzielne lub w połączeniu z innymi olejami np. kokosowym.

Przykładowa proporcja: 250g oleju kokosowego + 125ml oleju lnianego. Olej kokosowy należy ogrzać, aby osiągnął stan płynny i wtedy wymieszać z olejem lnianym. Mieszaninę przechowywać w lodówce i wykorzystywać np. jako smarowidło do pieczywa, dodatek do zimnym potraw lub nawilżacz skóry.

Olejek z wiesiołka (Oenothera biennis) skutecznie łagodzi swędzenie związane z egzemą. Zdaniem niektórych lekarzy jest on równie skuteczny, co kortykosteroidy, nie dając przy tym działań ubocznych. Pozytywne opinie na jego temat można spotkać także na forach wśród użytkowników, jednak istnieją również dowody, że nie jest pomocny w leczeniu egzemy.

Dlatego tylko indywidualne testy odpowiedzą na pytanie o jego skuteczność. Możliwe, że pierwsze widoczne efekty lecznicze wystąpią dopiero po 6 miesięcznej kuracji. Osoby ze schorzeniami wątroby lub wysokim cholesterolem powinny stosować olejek z wiesiołka pod kontrolą lekarza, natomiast zupełny zakaz mają kobiety w ciąży, gdyż wpływa on na poziom estrogenów i progesteronu.

Olej z pestek/nasion słonecznika charakteryzuje się wysoką zawartością omegi-6 i witaminy E. Tak jak olej lniany nie może być podgrzewany, dlatego stanowi wyłącznie dodatek do chłodnych potraw. W mieszaninie z wybranym olejkiem eterycznym jest dobroczynnym dodatkiem do kąpieli. Nawilża, uelastycznia, wygładza oraz wzmacnia naturalną barierę ochronną skóry nie zatykając porów. Działa przeciwzapalnie i przeciwświądowo.

Oliwa z oliwek dzięki zawartości przeciwzapalnych kwasów tłuszczowych omega-3 wspomaga miejscowe leczenie atopii. Minimum 2 łyżki oliwy można dodawać do kąpieli lub jako mieszaninę ze szklanką mleka albo nakładać bezpośrednio na chorą skórę. Oczywiście im mniej przetworzona, tym lepiej.

Oliwa jest zalecana także jako element diety oczyszczającej – rano na czczo płukać, przeciągać między zębami, ssać 1 łyżkę oliwy przez 10-15 minut przez minimum 1 miesiąc. Nie wolno połykać oleju – powstałą białą ciecz należy wypluć! Po zabiegu umyć zęby i język oraz dokładnie wypłukać usta wodą. Podobna terapia jest zalecana z wykorzystaniem oleju kukurydzianego lub słonecznikowego: 2 łyżeczki dziennie (rano do śniadania i wieczorem do kolacji).

Miód manuka dzięki najwyższej zawartości metyloglioksalu wśród produktów naturalnych wykazuje silne właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne. Natomiast wysokie stężenie związków fenolowych odpowiada za jego mocne działanie przeciwutleniające. Tym samym miód manuka to naturalny antybiotyk, antyseptyk i antyoksydant jednocześnie!

W przypadku egzemy zalecane jest jego stosowanie wewnętrzne (np. 1 łyżeczka 3-4x dziennie przed posiłkami) i zewnętrzne (np. 2-3x dziennie smarowanie chorych miejsc lub jako podkład pod opatrunek, co wydaje się korzystniejsze ze względu na niepraktyczną lepkość miodu).

Jednak jest to drogi produkt – jeden z najdroższych miodów na świecie – ale wnioskując po opiniach i międzynarodowej popularności, wart swojej ceny. W leczeniu atopii najlepiej sprawdzają się miody manuka o najwyższym stężeniu metyloglioksalu, czyli 400+ i 550+.

Ocet jabłkowy (mętny, organiczny, bio) od wieków jest wykorzystywany w leczeniu stanów zapalnych skóry. Zalecana proporcja mieszanki z wodą to 1:1 lub 1 łyżka stołowa na 330ml wody. Można go stosować do przemywania, bezpośrednio na zmiany atopowe, a w przypadku egzemy na dłoniach można je moczyć w occie. Na początku może wystąpić pieczenie/szczypanie.

Jest zalecany także do stosowania wewnętrznego, ale ze względu na szkliwo powinien być pity przez słomkę lub w mieszance: łyżka octu jabłkowego, łyżka soku z cytryny, opcjonalnie łyżeczka miodu i 0,5 szklanki ciepłej wody 3x dziennie (rano na czczo, przed obiadem i przed snem). Stosowanie octu jabłkowego w jadłospisie ma na celu m.in. regulację metabolizmu poprzez dokwaszenie żołądka.

Rokitnik stanowi źródło 190 biologicznie aktywnych składników i dlatego jest jedną z najbardziej wartościowych roślin na świecie! Z tych względów ma szerokie spektrum zastosowań leczniczych, do których należy także egzema. Dostępny jest sok i olej rokitnikowy oraz żel do pielęgnacji skóry.

Aloes charakteryzuje się działaniem przeciwzapalnym i chłodzącym. Można stosować sok lub miąższ rośliny bezpośrednio na skórę. Dobrym rozwiązaniem jest hodowaniem aloesu w domu. Dostępne są również kosmetyki na bazie aloesu i suplementy diety. Picie soku z aloesu w ramach oczyszczania organizmu także jest zalecane np. w mieszance z oliwą z oliwek i sokiem z cytryny – po 10ml każdego składnika wlać do szklanki i wymieszać, pić rano na czczo. Więcej » Szczegółowy przepis na świeży sok aloesowy & Gotowy sok z aloesu

Stewia. Jej samodzielna hodowla także może okazać się korzystna, gdyż jest to słodka roślina o właściwościach przeciwbakteryjnych. Dlatego okłady z liści stewii wspierają leczenie egzemy, a w kuchni dodatkowo mogą zastąpić cukier realizując założenia zalecanej diety bezcukrowej.

Liście kapusty można oczywiście jeść (bardzo korzystny jest świeży sok z białej kapusty z wyciskarki wolnoobrotowej) lub okładać nimi zmiany atopowe. Liście umyć ciepłą wodą, naciąć nożem, zrolować i stłuc, żeby puściły sok. Następnie obłożyć nimi chore miejsca, przykryć gazą i całość przymocować bandażem. Okłady trzymać minimum 30 minut.

Więcej produktów dwufunkcyjnych » Zioła stosowane wewnętrznie i zewnętrznie

Sposoby pielęgnacji skóry atopowej i przegląd preparatów. Objawowe leczenie miejscowe atopowego zapalenia skóry

Jedną z elementarnych zasad leczenia egzemy jest stosowanie preparatów nawilżających, które zapobiegają utracie wody, zwalczają świąd i pomagają odbudować skórę oraz jej warstwę ochronną. Dodatkowo powinny także wykazywać działanie antyseptyczne, czyli odkażające, niszczące drobnoustroje (właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne i przeciwwirusowe), dzięki czemu będą zapobiegać typowemu powikłaniu egzemy, czyli wtórnemu zakażeniu skóry najczęściej wywołanemu drapaniem swędzących zmian.

W tym celu znacznie korzystniej używać preparatów roślinnych niż silnych środków farmaceutycznych z grupy sterydów, których stosowanie jest limitowane czasowo, obarczone skutkami ubocznymi, w tym objawami alergicznymi. Preparaty naturalne oprócz czasowo występujących podrażnień skóry nie wywołują negatywnych efektów ubocznych i najczęściej mogą być stosowane w długoterminowej pielęgnacji. Oczywiście wybrane kosmetyki nie mogą zawierać substancji syntetycznych (np. konserwantów), dlatego przed zakupem zawsze trzeba sprawdzić skład, nawet jeśli produkt jest dedykowany skórze wrażliwej i atopowej.

Domowe sposoby na atopowe zapalenie skóry

Żyworódka pierzasta wykazuje m.in. silne właściwości antyseptyczne i jest źródłem flawonoidów. Jej liście obdarte ze skórki należy przykładać do skóry atopowej. Dostępny jest gotowy żel, krem, maść, zasypka i płyn z żyworódki, którym można przemywać zmiany skórne, dodawać do kąpieli lub nasączać okłady. Stosowanie żyworódki na głębokie ranki może skutkować lekkim szczypaniem/pieczeniem.

Bardzo korzystnym rozwiązaniem jest kupno sadzonek i założenie własnej hodowli, gdyż roślina łatwo się rozmnaża. W sieci można spotkać wiele pozytywnych opinii o skuteczności żyworódki w kontekście leczenia AZS.

Słonina jako źródło nasyconych kwasów tłuszczowych intensywnie nawilżenia skórę, co wspomaga jej regenerację. Na noc kawałkami słoniny należy przykryć zmiany atopowe i owinąć bandażem.

Sok ze świeżego ogórka działa podobnie jak aloes – wykazuje właściwości kojące i leczące stany zapalne skóry.

Soda oczyszczona. Roztwór 1,5 szklanki sody w 3 litrach wody łagodzi objawy egzemy. Nasączoną otrzymaną mieszaniną gazę przykładać do zmian atopowych.

Zimne, wilgotne okłady z mleka sprzyjają łagodzeniu świądu w przypadku egzemy. Należy wymieszać w szklance mleko z kostkami lodu i odstawić na kilka minut. Następnie zamoczyć w tym wacik i położyć go na podrażnioną skórę na 2-3 minuty. Po tym czasie należy zamoczyć kompres ponownie i tym razem przyłożyć go na 10 minut. Mleczne okłady pomagają także w leczeniu sączących się ran.

Więcej » Kąpiele lecznicze na atopowe zapalenie skóry

Kosmetyki ziołowe / roślinne na AZS

Maść/krem z nagietka do użytku miejscowego łagodzi stan zapalny skóry, wspomaga gojenie ran i zmniejsza odczyn alergiczny. Wykazuje działanie antybiotyczne zbliżone do penicyliny. Zanim nastąpi poprawa, stan zmian skórnych może czasowo ulec pogorszeniu.

Innym rozwiązaniem jest przemywanie skóry rozcieńczoną nalewką z nagietka lub naparem: 4 łyżki kwiatów nagietka gotować 15 minut, następnie ostudzić. Napar może służyć także do okładów.

Maść z rumianku i maść, krem lub żel z arniki łagodzą suchą, łuszczącą się skórę i pomagają zwalczyć stan zapalny oraz swędzenie.

Maść z łubinu. 10%-owa maść przygotowywana z 95%-owego etanolowego wyciągu z nasion łubinu (Lupinus termis) może okazać się bardzo skuteczna.

Maści i kremy ziołowe własnej produkcji. Można je przygotowywać np. na lanolinie (szczegółowe receptury są dostępne w Internecie). Maceraty, czyli olejowe wyciągi ziołowe można robić z ziół wymienionych wyżej oraz kwiatostanu lipy, bluszczu, lukrecji, leszczyny, ziela dziurawca, świeżego glistnika (jaskółcze ziele), wrotycza (także nalewka może być składnikiem), prawoślaza i gwiazdnicy.

Dodanie białej glinki do kremu spowalnia jego wchłanianie, a mentolu dodatkowo ogranicza świąd. Samodzielne tworzenie kosmetyków daje najpewniejszą gwarancje czystości składu, choć pochodzenie ziół i tym samym ich ewentualne zanieczyszczenie również ma znaczenie.

Maść/krem konopny na bazie naturalnego oleju konopnego np. CutisHelp. Te preparaty wykazują wszystkie potrzebne skórze atopowej właściwości, czyli redukcja świądu i podrażnień, regeneracja bariery hydrolipidowej, nawilżenie i uelastycznienie skóry, działanie przeciwbakteryjne i antyoksydacyjne.

Surowiec konopny można spotkać także w brytyjskiej maści PurePotions Skin Salvation Moisturising Ointment (pol. Maść Nawilżająca Zbawienie Skóry ;), której skuteczność również jest często odnotowywana.

Olejek z drzewa herbacianego wykazuje silne działanie antyseptyczne, przeciwzapalne i delikatnie znieczulające skórę. Skutecznie redukuje łuszczenie i swędzenie. Jest zalecany przy infekcjach i krwawych zmianach atopowych. Można dodać kilka kropli do oliwy z oliwek lub innego zalecanego oleju i w ten sposób uzyskać złożony preparat naturalny do leczenia miejscowego.

Olejek jojoba doskonale odżywia, zmiękcza i nawilża skórę. Działa także kojąco. Ze względu na brak charakterystycznego zapachu jest stosowany również jako nośnik dla olejków eterycznych np. z drzewa herbacianego.

Olejek z dzikiej róży wspomaga regenerację tkankową skóry i łagodzi podrażnienia. Wykazuje właściwości przeciwutleniające, przeciwzapalne i antyseptyczne. Często stanowi składnik kosmetyków regenerujących. Także wersje eteryczne wykazują korzystne działanie w kontekście AZS: olejek różany & olejek z drzewa różanego.

Olejek arganowy ze względu na swój unikalny i naturalny skład jest bardzo pomocny w leczeniu egzemy. Wybitnie nawilża i regeneruje tkankę skórną.

Apiterapeutyki, czyli produkty pszczół po części są pochodzenia roślinnego. Spośród nich zalecane na egzemę są produkty z propolisu, czyli kitu pszczelego: maść, krem i krople oraz okłady z nalewki propolisowej.

Preparaty farmaceutyczne na egzemę

Emolienty to specjalne kosmetyki pielęgnacyjne przeznaczone dla skóry wrażliwej i suchej. Dobre recenzje zbiera seria Emolium. W przypadku egzemy często zalecany jest krem barierowy, krem specjalny i emulsja do kąpieli tej marki. Alternatywną linią produktów jest Atoperal, Oilatum, Oillan, Mediderm, skandynawski Decubal lub konopny CutisHelp mimi.

Pozostałe specjalne kosmetyki do mycia i nawilżania skóry atopowej cieszące się dużą skutecznością można znaleźć w serii Cetaphil i Bioderma.

Ektoina to substancja, która zapewnia nawilżenie skóry na poziomie komórkowym – proces bardzo istotny w leczeniu egzemy. Ektoina dostarcza wodę do komórek w skrajnie niekorzystnych warunkach.

W Polsce ektoinę można spotkać w maści EctoSkin P7 lub Dermaveel przeznaczonych w szczególności dla osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry i różnego rodzaju egzemy. Na forach znajduje się wiele pozytywnych opinii o produktach z ektoiną.

Kosmetyki probiotyczne zawierają dobroczynne bakterie, które wypierają patogeny bytujące na skórze – konkurują z nimi o pożywienie i rozbijają biofilm. Dzięki czemu przywracają równowagę biologiczną na powierzchni skóry, co odbudowuje naturalną barierę odpornościową organizmu.

Maść cynkowa. Tlenek cynku można znaleźć także w kremie ochronnym dla dzieci Bambino.

Sudocrem to popularny antyseptyczny krem ochronny dla dzieci, który okazuje się skuteczny także w łagodzeniu objawów atopowych.

Maść z witaminą A/E. Retimax 1500 to najmocniejsza maść ochronna z witaminą A, którą można także spotkać w połączeniu z witaminą E np. Linomag Bobo A+E dla dzieci.

Krem z witaminą B12 łagodzi objawy egzemy u chorych bez względu na wiek np. Mavena B12 Regividerm.

Balsam Szostakowskiego-Faworskiego (Avilin, Vinilin, Polyvinox lub Vinylinum) to nietoksyczny i niealergiczny eter poliwinylobutylowy z właściwościami osłaniająco-ochronnymi oraz wspomagającymi regenerację skóry: zmiękcza zrogowaciały naskórek, poluźnia strukturę tkankową, ułatwia odchodzenie ropy i martwych fragmentów, wspiera głęboką odbudowę tkanki skórnej, działa kojąco, łagodzi podrażnienia, wyraźnie zmniejsza obrzęk i wysięk zapalny. Posiada właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, przeciwświądowe i przeciwbólowe.

Z tych względów jest zalecany szczególnie w przypadku chronicznej egzemy z krwawymi pęknięciami skóry. Stosować na zmiany atopowe minimum 2x dziennie bezpośrednio lub jako wielogodzinny okład. Stanowi składnik mieszanek do własnej produkcji wykorzystywanych w leczeniu m.in. egzemy:

• 25-50g balsamu + 50-75g oleju lnianego (lub naturalnego tranu)
• 25g balsamu + 50g maści nagietkowej + 25g tranu (lub oleju z czarnuszki)

Srebro. Kosmetyki z zawartością srebra łagodzą świąd i podrażnienia oraz wspomagają regenerację skóry atopowej. Dostępne są mydła naturalne z nanosrebrem oraz kremy łagodzące np. Alva Salva Derm. Natomiast srebro koloidalne może sprawdzić się jako tonik do codziennej pielęgnacji skóry.

Tabletki do uzdatniania wody np. Javel Aquatab. Na przykładzie egzemy na dłoniach: wrzucić 1 tabletkę do miski gorącej wody i moczyć w niej dłonie aż ostygnie (do 1h). Po tym czasie spłukać powstałą maź tą samą wodą, otrzepać dłonie, nie wycierać i pozostawić do wyschnięcia. Następnie nałożyć nawilżacz.

Płyn kalaminowy (tlenek cynku i woda wapienna) z dodatkiem mentolu lub fenolu skutecznie łagodzi świąd i działa ochronnie na skórę. Jest stosowany przy wysypkach o różnym podłożu.

Kosmetyki, których lepiej unikać z różnych powodów

Maść Egzema1 to kontrowersyjna samoróbka niewiadomego pochodzenia z utajnionym składem. Na forach można spotkać sporo pozytywnych opinii na jej temat, jednak mało wiarygodnych – często powtarzane zdania, krótkie zachęty do kupna, jakby pisane przez tą samą osobę. W przeciwieństwie do opinii negatywnych, które wydają się znacznie wiarygodniejsze, gdyż często są umieszczane w długich wpisach wraz ze spostrzeżeniami ze stosowania innych preparatów.

Najczęstsze skargi to nasilenie swędzenia i/lub pieczenia. Jednak mimo wszystko to tylko moje subiektywne wrażenia, ale z drugiej strony – kto ma ochotę smarować skórę mieszanką nieznanych, potencjalnie szkodliwych składników?

Równie podejrzanym produktem jest maść 999 (PiYan Ping), która promowana jest jako chińska maść na bazie naturalnych składników, tymczasem w składzie znajduje się silny kortykosteroid – deksametazon! Kontrargumentem zwolenników owego specyfiku jest wybór oryginalnego produktu, gdyż istnieją podróbki. Niestety nie wiem jak je odróżnić i nie znalazłem informacji czy zawartość sterydu dotyczy obydwu. Osoby zainteresowane powinny skorzystać z porady zaufanego lekarza medycyny chińskiej.

Dziegciowe leki redukujące, chociaż skuteczne, brudzą odzież i brzydko pachną, a długie ich stosowanie może zwiększyć ryzyko nowotworów skóry. Poza tym nie powinny być używane przez kobiety w ciąży.

Antyperspiranty z zawartością soli metali, które drażnią wrażliwą skórę tj. chlorek glinu, siarczan glinu lub chlorowodorek cyrkonu. Należy stosować preparaty przeciwpotne zawierające substancje łagodzące tj. alantoina, tlenek cynku czy tlenek magnezu.

Nadmanganian potasu. Jego roztwór wykazuje działanie przeciwzapalne i dezynfekujące. Wadą jest długo utrzymujące się fioletowe zabarwienie skóry.

Pigmentum Castellani (pigment Castellaniego) to płyn zawierający kwas borowy, fuksynę, fenol i rezorcynę. Posiada właściwości odkażające, grzybobójcze, przeciwzapalne, złuszczające i wysuszające. Podobnie jak nadmanganian potasu barwi skórę, ale na różowo. Ze względu na stosunkowo wysoką zawartość fenolu wykazuje działanie toksyczne przy długotrwałym stosowaniu.

Kąpiele lecznicze na atopowe zapalenie skóry

Płatki owsiane łagodzą swędzenie i zmiany skórne. Można szklankę płatków dodawać do kąpieli (ryzyko zapchania odpływu wanny) i/lub przygotować z nich gąbkę. Wystarczy 2 garści płatków zawinąć w bawełnianą chusteczkę lub cienką pończochę. Można ją włożyć do wanny pod strumień ciepłej wody. Ostrożne pocieranie chorych miejsc przynosi ulgę.

Inne sposoby: 3 łyżki płatków zalać wrzącą wodą i przykryć na 15 min. LUB 2-3 litry wody doprowadzić do wrzenia, wrzucić 2 garści płatków i gotować na wolnym ogniu przez 15 min. Następnie odcedzić płatki, a wodę dodać do letniej kąpieli. Kąpiele w wywarze ze słomy owsianej działają podobnie.

Dostępny jest także specjalny krem regenerujący na bazie wyciągu z owsa – A-Derma Epitheliale AH lub cała seria A-Derma Exomega z dodatkiem kwasów tłuszczowych omega-6.

Kąpiel w krochmalu. Krochmal, czyli wodny roztwór mąki ziemniaczanej dodany do kąpieli ogranicza objawy egzemy – łagodzi swędzenie i rozjaśnia zmiany. Do 1,5L wrzątku dodać szklankę mieszanki zimnej wody z 4 łyżkami mąki ziemniaczanej cały czas mieszając. Otrzymany kisiel należy dodać do wanny cały czas mieszając łyżką. Podobnie działa smarowanie zmian skórnych sokiem z ziemniaka.

Sól gorzka (siarczan magnezu) może okazać się pomocna jako dodatek do kąpieli, szczególnie w przypadku stanów zapalnych, głębokich pęknięć i ropiejących, krwawych ran.

Przykładowe stosowanie w leczeniu egzemy na dłoniach: około 12,5g soli (pół 25gramowej saszetki) wsypać do około 1l wrzątku i mieszać do całkowitego rozpuszczenia. Gdy temperatura roztworu zrobi się znośna, włożyć dłonie i moczyć aż woda zrobi się letnia/zimna. Po wyjęciu dłoni nie należy ich wycierać – muszą same wyschnąć. Następnie nałożyć grubą warstwę wazeliny (lub inny mocno tłusty środek), dobrze rozprowadzić, założyć bawełniane rękawiczki i położyć się spać. Zabieg powtarzać codziennie wieczorem. Pierwsze efekty są zauważalne po 3 dniach kuracji. Gdy wystąpi nadmierne wysuszenie skóry terapię należy przerwać.

Pomocna może być nawet zwykła sól kuchenna, kamienna kłodawska, bocheńska (jodowo-bromowa) lub morska.

Stosowanie soli w kąpieli całego ciała: do wanny należy wsypać około 250g dostępnej soli i moczyć się przez 15 minut. Sól ze względu na działanie odkażające może wywoływać szczypanie/pieczenie.

Kąpiel mikrobąbelkowa najczęściej stanowi przełom w leczeniu egzemy, gdyż umożliwia sterylizacje uszkodzonej skóry bez jakiejkolwiek chemii myjącej. Bardzo prawdopodobne, że w przyszłości będzie to standard w każdym domu z powodu wielu istotnych zalet tj. oszczędność na środkach myjących i jednocześnie mniejsze zatrucie ekosystemu, lepszy wygląd skóry nie wysuszanej przez chemie, delikatny mikromasaż czy sposób na głęboką relaksację i spa w domu. Więcej » Wyniki japońskich badań i opinie polskich użytkowników w kontekście leczenia AZS

Kąpiele ozonowane (ozonator lub mata ozonowa) z dodatkiem soli morskiej. Moczenie powinno trwać minimum 20 minut codziennie, a jeśli to możliwe nawet kilka razy dziennie.

Kąpiel ziołowa: 100g liści szałwii, 50g kory wierzby, 25g kwiatów rumianku zalać 4 szklankami wrzącej wody i ogrzewać pod przykryciem do zagotowania. Odstawić na 15 minut, następnie przecedzić do wanny wypełnionej do 1/3 wodą o temperaturze 37°C. Czas kąpieli to 15-20 minut. Po kąpieli mokre ciało owinąć ręcznikiem i tak odpoczywać przez 30 minut.

Mocne napary ziołowe dodawane do wanny można przygotowywać także z innych ziół o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym takich jak uczep trójlistny, ziele jeżówki, przetacznik leśny, pokrzywa, skrzyp oraz bardzo silne wrotycz i glistnik.

Ciekła parafina dodawana do kąpieli stanowi tańszą alternatywę dla specjalnych dodatków kąpielowych jak np. emolienty.

Kule kąpielowe. Przykładowa mieszanka: 3 łyżki mleka w proszku dla niemowląt, 3 łyżki oliwy i 3 łyżki płatków owsianych, zawinąć w gazę lub inny sterylny materiał, zawiązać np. sznurkiem i wrzucić do wanny.

Kąpiel z dodatkiem wybielacza. To zalecenie należy traktować raczej jako ciekawostkę. Podobno mała ilość (?) wybielacza dodana do 10-minutowej kąpieli łagodzi objawy atopowego zapalenia skóry. Wynika to z zawartości podchlorynu sodu, którego cechują właściwości przeciwbakteryjne. Jednak z drugiej strony jest to związek chloru będący potencjalnym czynnikiem podrażniającym. Dlatego stosowanie wybielacza bezwzględnie wymaga konsultacji ze specjalistą.

Pozostałe sposoby na AZS

Leczenie psychosomatyczne. Chorzy na egzemę przeoczają często istotny czynnik nasilający objawy atopii, czyli stres emocjonalny i fizyczny. W przeprowadzonym w Szwecji badaniu dorosłych pacjentów z egzemą stwierdzono, że stan tych, którzy stosowali jednocześnie terapie miejscową i techniki relaksacji, poprawiał się znacznie szybciej niż tych, których leczono jedynie miejscowo.

Istnieją również dowody, że hipnoza może wspomóc redukcję stresu towarzyszącego egzemie. Jest to sposób kosztowny i czasochłonny, ale wydaje się całkowicie bezpieczny. Pomocna może być także wizualizacja lub biofeedback, czyli metoda ucząca pacjenta panowania nad reakcjami zachodzącymi w organizmie.

Fototerapia, czyli użycie fal światła ultrafioletowego UVB może być skuteczne w leczeniu egzemy, gdyż właśnie ta długość fali korzystnie wpływa na układ odpornościowy poprzez produkcję witaminy D w skórze. Jest to najefektywniejszy sposób uzupełnienia tej witaminy w organizmie i jednocześnie metoda relaksacyjna.

Natomiast promienie UVA nie decydują o syntezie wit. D, ale wykazują działanie niekorzystne – nasilają powstawanie wolnych rodników, uszkadzają kolagen, co sprzyja powstawaniu zmarszczek oraz pobudzają produkcję melaniny, czyli barwnika odpowiadającego za ciemny kolor skóry. Ta reakcja obronna organizmu to krzyk skóry: nie chcę więcej słońca! i drastyczne obniżenie możliwości produkcji witaminy D w opalonej skórze.

Można stosować specjalne lampy UVB, a latem korzystać ze słońca, jednak należy pamiętać, żeby nie opalać się zbyt długo, gdyż pocenie nasila swędzenie. Bezpieczną i zdrową dawkę światła na naszej szerokości geograficznej można uzyskać między godziną 10 a 15 (najlepiej około 12-13), od kwietnia do września. Od października do marca na szerokości geograficznej Gdańska organizm nie jest w stanie wytworzyć żadnej dawki wit. D!

Ekspozycja bez użycia kremów z filtrem powinna trwać od 20 do 30 minut z odsłoniętymi łydkami i przedramionami – minimum. Należy dokładnie monitorować skórę. W przypadku korzystania z solarium pojedyncza sesja nie powinna trwać dłużej niż 3-5 minut, a zamontowane lampy muszą emitować fale UVB – o wyposażenie solarium trzeba zapytać obsługę! Jednak chyba najkorzystniejszym rozwiązaniem jest zamontowanie lamp/y UVB we własnej łazience.

Jedną z form fototerapii wykorzystywanej w leczeniu atopowego zapalenia skóry jest fotochemioterapia polegająca na jednoczesnym naświetlaniu promieniami UV i przyjmowaniu leków z grupy psolarenów zwiększających wrażliwość skóry na promieniowanie.

Aromaterapia. Olejki eteryczne z lawendy (Lavandula officinalis), tymianku (Thymus vulgaris), jaśminu (Jasminum officinalis), cynamonu (Cinnamomum zeylanicum), rumianku (Matricaria recutita) i poniższe mogą skutecznie łagodzić egzemę o podłożu alergicznym. Jednocześnie aromaterapia jest jedną z technik relaksacyjnych.

Najprostszym sposobem jest wlanie kilku kropli jednego z olejków do miseczki z ciepłą wodą, aby rozprzestrzenić zapach w pokoju. Olejki eteryczne można stosować także bezpośrednio na skórę, jednak ze względu na silne działanie tylko w roztworze wodnym lub w mieszance z innym, delikatniejszym olejem np: 1 kropla olejku jałowcowego + 1 kropla olejku z kiełków pszenicy (na egzemę z otwartymi ranami) lub 1 kropla olejku geraniowego + 1 kropla olejku z kiełków pszenicy (na egzemę suchą)

Akupunktura może działać poprzez wpływ na układ nerwowy i modulacje swędzenia. Dodatkowo oddziałuje na całe ciało i redukuje stres. Terapia jest bezpieczna, ale może być kosztowna.

Konwencjonalne, akademickie leczenie atopowego zapalenia skóry

Wielu lekarzy zaleca kąpiele oraz nacieranie skóry wazeliną, parafiną i innymi tłustymi środkami nawilżającymi na ich bazie np. Epikrem, Diprobase. Jeżeli zmiany skórne nie ustępują, lekarz może zaproponować stosowanie kremów z hydrokortyzonem np. Laticort (maślan hydrokortyzonu). Jeżeli egzema jest sprowokowana alergenami, pomocne mogą być leki przeciwhistaminowe np. Zyrtec i Allertec (cetyryzyna), Loratan (loratadyna) lub Telfexo (feksofenadyna). Niektóre z nich, które wywołują senność, mogą być stosowane wieczorem, aby ograniczyć drapanie w nocy i pozwolić na spokojniejszy sen. Z tego samego powodu powinny być ostrożnie dawkowane przez pracowników nocnych tj. kierowcy i operatorzy maszyn.

Wieczorne dawkowanie antyhistamików może być szczególnie pomocne dla osób, u których nocne drapanie zmian skórnych stale pogarsza stan choroby.

Natomiast, jeśli przyczyną egzemy jest pasożyt lekarz może przepisać lek przeciwpasożytniczy np. Pyrantelum (pyrantel), Zentel (albendazol) lub Cesol (praziquantel).

Leki kortykosteroidowe stosowane ogólnie (doustnie lub zastrzyki) i miejscowo (kremy i maści) są wprawdzie bardzo skuteczne, ale do pewnego momentu. W trudniejszych przypadkach nie można przedłużać takiego leczenia, gdyż mogą wystąpić negatywne skutki uboczne.

Steroidy stosowane miejscowo powodują ścieńczenie skóry, poszerzenie naczyń krwionośnych, rozstępy, trądzik i zmiany zanikowe. Zdarza się, że leki steroidowe nakładane na skórę blisko oka prowadzą do jaskry. Stosowania steroidów przez okres dłuższy niż 2 tygodnie nie można nagle zakończyć, gdyż może to wywołać cięższe objawy związane z odstawieniem leku. Dlatego środki kortykosteroidowe można przyjmować tylko pod kontrolą lekarską. Generalnie, kortykosteroidy stosuje się tylko przez krótkie okresy czasu w opornych na leczenie przypadkach egzemy.

Masowo przepisywane kortykosteroidy to m.in. furoinian mometazonu (np. Elocom, Elosone), propionian klobetazolu (np. Novate, Dermovate), betametazon (np. Betnovate, Triderm, Belogent, Bedicort, Diprosalic, inna nazwa to Propiosalic), mazypredon (np. Mycosolon), metyloprednizolon (np. Advantan), flumetazon (np. Lorinden). W Anglii często zalecany jest lek o nazwie FuciBet Cream, który zawiera kwas fusydowy jako antybiotyk oraz betametazon jako kortykosteroid. Nie znalazłem polskiego odpowiednika, ale podobno istnieje możliwość zamówienia poprzez Internet.

Leki na infekcje. Do leczenia infekcji skóry może być konieczne użycie antybiotyków np. Detromycyna (chloramfenikol). Jeżeli występują zakażenia wirusowe lub grzybicze stosuje się odpowiednie leki przeciwwirusowe lub przeciwgrzybiczne np. Clotrimazolum (klotrimazol). Łagodniejszą formą miejscowego leczenia przeciwzapalnego jest zastosowanie maści Linola, która jest również używana po zakończeniu terapii kortykosteroidami.

Leki zmiękczające na rogowacenie naskórka to m.in. preparaty na bazie kwasu salicylowego, kwasu mlekowego i/lub mocznika np. Hasceral lub Pilarix. Preparaty te rozpuszczają naskórek i należy je stosować na zgrubieniach skóry.

Miejscowe inhibitory kalcyneuryny to leki immunosupresyjne (obniżenie aktywności układu immunologicznego) redukujące stan zapalny w skórze i wspomagające przeciwdziałanie zaostrzeniom objawów egzemy np. Elidel (pimekrolimus) czy Protopic (takrolimus). Najczęściej stosowane są, gdy kortykosteroidy zawodzą. Jednakże takrolimus i pimekrolimus bywają łączone z nowotworami skóry.

Profilaktyka egzemy i zapobieganie komplikacjom AZS

Ze względu na wysoką dziedziczność egzemy, rodzice powinni wiedzieć, że ich potomstwo jest w grupie ryzyka. Powinni także wiedzieć, że nawet dzieci z predyspozycjami genetycznymi można w łatwy sposób uchronić przed AZS.

Według badaczy, dzieci, które zaczynają pić krowie mleko przed 4. miesiącem życia, prawie 3x częściej niż inne chorują na egzemę. Specjaliści zalecają karmienie dziecka wyłącznie piersią przez 6 miesięcy oraz brak w jadłospisie jajek i ryb w 1. roku życia. Dzieci od samego początku należy także chronić przed alergenami, jak dym papierosowy, pierze, roztocze i pleśń.

Najczęstszym powikłaniem egzemy jest wtórne zakażenie skóry. Wynika to z braku naturalnej bariery ochronnej: poprzez zmiany atopowe łatwo wyparowuje woda, co sprzyja wysuszeniu skóry, to z kolei ułatwia bakteriom i wirusom wnikanie w tkankę skórną. Dodatkowym problemem jest świąd, który prowokuje drapanie zmian, z oczywistych względów będących czynnikiem ułatwiającym infekcje – głębsza penetracja skóry przez bakterie np. spod paznokci u rąk. Ten problem dotyczy głównie dzieci, chodź i dorosłym się zdarza.

Atopicy z niepowstrzymanym nawykiem drapania muszą mieć krótko przycięte i spiłowane paznokcie, a na noc włożone na dłonie miękkie rękawiczki lub skarpetki z naturalnego włókna np. bawełniane. Chronią one skórę przed uszkodzeniem i przenoszeniem infekcji na inne partie ciała oraz dłużej utrzymują nawilżenie, jeśli dłonie zostały wcześniej posmarowane środkiem nawilżającym. Dostępne są również specjalne rękawiczki dermatologiczne.

Rodzic/opiekun dziecka z egzemą powinien znać i rozpoznawać infekcje skóry, aby natychmiast konsultować się ze specjalistą, gdy podejrzewa zakażenie.

Chorzy na AZS powinni unikać kontaktu z osobami z opryszczką (wargową i narządów płciowych), brodawkami, kłykcinami kończystymi, półpaścem i pozostałymi chorobami wirusowymi skóry, gdyż grozi to zakażeniem wirusowym zmian atopowych. Np. wirus opryszczki typu II może u atopików być przyczyną rzadkiej, lecz stosunkowo poważnej choroby, czyli opryszczkowego zapalenia skóry. Schorzenie to polega na występowaniu licznych, drobnych pęcherzyków wypełnionych ropą i wymaga szybkiego leczenia. Natomiast pojawienie się na zmianach skórnych żółtych lub brunatnych strupów albo pęcherzyków z płynem może być objawem np. zakażenia gronkowcem.

Zaćma występuje u 13% chorych na atopowe zapalenie skóry i ten odsetek jest wyższy w tej grupie niż w ogólnej populacji. Dlatego chorzy na egzemę powinni częściej korzystać z kontroli okulistycznych.

Zapalenie skóry może być objawem poważnej choroby o nazwie toczeń rumieniowaty (lupus erythematosus). Poniższe objawy są powodem do natychmiastowego kontaktu z lekarzem…

• plamistą, czerwoną wysypką na twarzy obejmującą policzki i grzbiet nosa
• gojeniem jednych ognisk i powstawaniem następnych
• swędzeniem i łuszczeniem skóry
• zapaleniem stawów, gorączką i zmianami w płucach

Atopowe zapalenie skóry u dzieci. Dodatkowe wskazówki dla rodziców

Oprócz wszystkich powyższych wskazówek dotyczących małych atopików, rodzic lub opiekun dziecka cierpiącego na egzemę powinien przestrzegać następujących zasad:

• Należy skupiać uwagę dziecka na różnych angażujących czynnościach i zabawach, aby powstrzymać je przed drapaniem w ciągu dnia.
• Kilka razy w tygodniu lub w razie potrzeby nawet kilka razy dziennie należy kąpać dziecko w wodzie z dodatkiem wybranego łagodnego nawilżacza np. oliwki.
• Nie wolno stosować żadnych maści na własną rękę, szczególnie syntetycznych farmaceutyków, gdyż mogą one nieodwracalnie uszkodzić wrażliwą skórę dziecka.
• Trzeba wytłumaczyć dziecku, że nie powinno drapać chorych miejsc, bo może to spowodować jeszcze większy świąd i wtórne zakażenie.

Moja historia. Przepis skutecznego wyleczenia egzemy u 7-latka

Ponadprzeciętna objętość tego artykułu wynika z faktu, że mój syn długo borykał się z AZS, a jedynym rozwiązaniem podsuwanym przez dermatologów były kortykosteroidy, natomiast przez alergologów, niekończące się testy. Dlatego postanowiłem zgłębić temat skutecznego leczenia z wykorzystaniem naturalnych specyfików i sprzyjających warunków środowiskowych.

Terapie zaplanowałem na lato, gdy słońce zapewnia odpowiednią dawkę witaminy D – naturalna fototerapia. Dodatkowo, przeprowadziłem ją na urlopie na Kaszubach, w głębokim lesie nad jeziorem – sprzyjający mikroklimat i stan emocjonalny szkraba.

Wybrałem następujący zestaw:

• profilaktycznie witamina C z aceroli w tabletkach Sanbiosa
• bio olej kokosowy (Aura Herbals, 1l, bez zapachu) w celu odrobaczenia i zapobiegania wtórnej infekcji skóry: codzienne smarowanie przez cały dzień (jak tylko skóra lekko wysychała), dodatkowo mojemu synowi strasznie przypadło do gustu jedzenie oleju kokosowego tuż po kąpieli – ja go smarowałem przed snem, a on w tym czasie wciągał paluchami ten “smalec” 😉
• bio ocet jabłkowy (Bio Food) w celu zakwaszenia żołądka: małe dziecko to aż kilka czynników, które mogą wpływać na niedokwaszenie – wiek, stosunkowo wysoka częstotliwość przyjmowania różnych leków i utrudniona kontrola jadłospisu m.in. spożycia słodyczy (rodzina nie jest świadoma zagrożeń, głucha na argumenty i regularnie wręcza słodkie prezenty)
• obawiałem się, że może być problem ze smakiem octu, dlatego aby go poprawić dodawałem miód manuka, co dodatkowo wzmocniło oczyszczanie organizmu i wewnętrzne działanie antyseptyczne – wystarczyło +250 (500g); przez niektórych mieszanka octu jabłkowego i miodu jest nazywana power-drinkiem; roztwór podawałem około pół godziny przed jedzeniem, czyli minimum 3x dziennie; okazało się, że miód był zbędny, bo sam ocet z wodą także mu smakował
• dzięki lokalnym zbieraczom jagód leśnych była również stale zapewniona dostawa świeżych flawonoidów
• oczywiście wszystko w towarzystwie zdrowego jadłospisu

We wrześniu atopowe zapalenie skóry całkowicie ustąpiło. Na czym dokładnie polegał mechanizm wyleczenia nie mam pojęcia. Możliwe, że efekt był złożony i synergiczny. Dodam, że do tej pory ani ja, ani jego matka nie mieliśmy jakichkolwiek objawów atopowych. Jednak karmienie piersią zakończyło się przed 6 miesiącem życia.

Źródła
→ Wikipedia:
 https://pl.wikipedia.org/wiki/Wyprysk
 https://pl.wikipedia.org/wiki/Wyprysk_kontaktowy_alergiczny
 https://pl.wikipedia.org/wiki/Wyprysk_kontaktowy_niealergiczny
 https://pl.wikipedia.org/wiki/Atopowe_zapalenie_skóry
→ http://oczymlekarze.pl/profilaktyka-i-leczenie/2009-pokonaj-atopowe-zapalenie-skory-na-8-sposobow
→ https://portal.abczdrowie.pl/domowe-sposoby-na-egzeme-i-luszczyce
→ http://egzema.blox.pl/2011/07/Metody-naturalne-w-leczeniu-egzemy.html
→ http://www.ochoroba.pl/3723-egzema-naturalne-domowe-sposoby-walki-z-egzema-i-alergia-kontaktowa
→ http://www.poradnikzielarski.pl/porady-zdrowotne/egzema-ziolowe-sposoby.html
→ http://www.wyleczonazazs.pun.pl/moja-historia-i-cel-tego-forum-2.htm
→ Inne publikacje, których niestety nie zapisywałem gromadząc materiał