Dietetyka kliniczna jest nauką medyczną ściśle związaną z intensywnym rozwojem samej medycyny akademickiej. Owy postęp stale generuje istotne wnioski i obserwacje, niepozwalające na ignorowanie optymalnego żywienia w praktyce medycznej jak dotychczas. Choć do tej pory na polskich stołówkach szpitalnych można spotkać produkty, których tam być nie powinno. Dietetyk kliniczny kompleksowo podchodzi do racjonalnego odżywiania chorych jak i zdrowych osób. Można przyjąć, że dietetyka kliniczna razem z dietetyką sportową to dwa szczyty profesjonalnej opieki dietetycznej.

Tak się szczęśliwie złożyło, że wpadły mi w łapska wzory formularzy do przeprowadzenia wstępnego wywiadu z podopiecznym (Dziennik żywieniowy, Formularz treningowy, Kwestionariusz żywieniowo-medyczny, Tabela pomiarów antropometrycznych i masy ciała – niżej ↓) oraz gotowa rozpiska diety i treningu (Trening, Suplementy, Makro i Dieta) autorstwa dyplomowanego dietetyka klinicznego i trenera osobistego w jednej osobie.

Można wykorzystać poniższe rozpiski jako punkt odniesienia, wzór dla samodzielnego przygotowania planu dietetyczno-treningowego pod własne potrzeby i wytyczne – rozpiski zawierają mnóstwo profesjonalnych wskazówek dotyczących żywienia i aktywności fizycznej.

Formularze do wywiadu zostały wypełnione przez jednego z jego podopiecznych, który według mnie nie przyłożył się dostatecznie do współpracy, choć wydaje się, że prezentuje pewien stopień wtajemniczenia dietetycznego (m.in. mix nasion, ziaren i orzechów oraz połączenie kawy z kakao) i treningowego (m.in. optymalne połączenie gimnastyki i wolnych ciężarów).

Najważniejsze cechy i cele przykładowego podopiecznego jednocześnie stanowiące podstawowe wytyczne dla eksperta do przygotowania rozpiski dietetyczno-treningowej to:

• 34-latek o wzroście 183cm i wadze prawie 70kg
• Nikotynista i marihuanista
• Lekkie nadciśnienie i słaba alergia skórna
• Bez poważnych chorób przewlekłych, niestosujący leków
• W rodzinie choroby krążeniowe
• Praca siedząca
• Główne założenia oczekiwanej diety: prosty jadłospis oparty o roślinne produkty nieprzetworzone lub niskoprzetworzone z ograniczeniem produktów odzwierzęcych m.in. mięsa i mleczarni
• Obecna lub przeszła aktywność fizyczna: minimum 3x w tygodniu trening siłowy + codzienny spacer jako cardio (trening ze stałą i umiarkowaną intensywnością)
• Główny cel treningowy to nadbudowa masy ciała tkanką mięśniową z poprawą kondycji i siły bez zalania sylwetki tkanką tłuszczową
• Priorytetowe partie mięśniowe to klatka piersiowa i barki

Każdy kto planuje skorzystać z oferty indywidualnej opieki dietetyczno-treningowej, po poznaniu tych materiałów będzie mógł lepiej się przygotować do przyszłej kooperacji z ekspertem poprzez uświadomienie sobie jakich informacji wstępnych i działań wymaga efektywna współpraca. Chodzi głównie o:

• Wyniki badań nie starsze niż sprzed 6 miesięcy: morfologia krwi, mocz, próby wątrobowe i trzustkowe, cukier, insulina, hormony, hormony tarczycy
• Wypełnienie dziennika żywieniowego z 2 dniami powszednimi i 1 weekendowym / świątecznym + godziny pobudki i zaśnięcia
• Wypełnienie kwestionariusza żywieniowo-medycznego ze wskazaniem chorób przewlekłych, chorób rodzinnych i nawyków żywieniowych oraz wymiarów (waga, wzrost, obwód bioder i talii)
• Wypełnienie formularza treningowego ze wskazaniem celów treningowych, priorytetowych partii mięśniowych oraz opisem przeszłej lub obecnej aktywności fizycznej
• Posiadanie 2 narzędzi kuchennych: blender i piekarnik
• Mierzenie, warzenie i fotografowanie sylwetki co tydzień tego samego dnia
• Wysyłka emaila do trenera co 2 tygodnie z pomiarami i zdjęciami sylwetki

I. Początek – Wywiad

Po rozpoczęciu współpracy z dietetykiem klinicznym i trenerem osobistym każdy klient otrzymuje zestaw plików do wypełnienia. Na podstawie udzielonych odpowiedzi, dietetyk przygotowuje indywidualny plan jadłospisu a trener plan aktywności fizycznej. Oprócz poniższej Tabeli pomiarów antropometrycznych i masy ciała są to:

• Dziennik żywieniowy »
• Formularz treningowy »
• Kwestionariusz żywieniowo-medyczny »

Tabela pomiarów antropometrycznych i masy ciała

1. Tabelkę z pomiarami przesyłaj proszę w wybrany dzień 1 raz na 2 tygodnie razem ze zdjęciami sylwetki (punkt III).
2. Pomiary zawsze wykonujemy na czczo, najlepiej po porannej toalecie w ten sam dzień tygodnia.
3. Co dwa tygodnie proszę o zdjęcia sylwetki najlepiej w tym samym świetle od szyi w dół. Zdjęcia przód + profil + tył
4. Oczywiście po przesłaniu rozpisek, odpowiem na wszystkie pytania i kwestie nie jasne. W dalszym etapie współpracy byłbym jednak wdzięczny za przesyłanie wszystkich pytań, niejasności i wątpliwości raz w tygodniu w zbiorczym emailu. Proszę o zrozumienie.

II. Gotowy plan – Rozpiska diety i treningu

Po maksymalnie 10 dniach roboczych dietetyk/trener przysyła na adres email podopiecznego gotowy plan żywieniowo-treningowy wyrażony w zestawie kilku plików:

• Dieta » Śniadanie + Drugie śniadanie + Obiad + Kolacja + Zasady i wskazówki
• Trening + Makro + Suplementy

Przykładowy podopieczny otrzymał 4-posiłkowy jadłospis o kaloryczności dziennej 2645 kcal i rozkładzie makroskładników:

białko 150g | tłuszcze 105g | węglowodany 275g

Natomiast rozpiska treningu została podzielona naprzemiennie według 2 kategorii…

• długość serii: krótkie to ćwiczenia budujące siłę, natomiast długie są na rzeźbę, definicję mięśniową, hipertrofię, czyli kształt mięśnia
• rodzaj ruchu: push to ruch pchający, wyciskanie, odpychanie a pull to ruch przyciągający, podciąganie

…na 4 sesje ćwiczeń:

1. Push siła
2. Pull siła
3. Push hipertrofia
4. Pull hipertrofia

III. Realizacja planu

Efektywność współpracy ze specjalistą w znacznej mierze zależy od dyscypliny, motywacji i samozaparcia podopiecznego. Czyli jak zawsze…

…najważniejsza jest realizacja, bez względu na genialność jakiegokolwiek planu! Plan niewykorzystany w praktyce jest tylko papierową / cyfrową teorią!

Profesjonalna opieka dietetyczno-treningowa uwzględnia stosowanie bodźców motywacyjnych, dlatego istnieje specjalizacja dietetyczna tzw. psychodietetyka, której głównym celem jest dbanie o trwałość nowych zdrowych nawyków u podopiecznych przy pomocy psychologii.

W końcu taka osoba bez odczuwalnych i zauważalnych efektów to… niezadowolony klient, a taki bywa niebezpiecznie nieprzewidywalny dla każdej działalności usługowej 😉 Wydaje mi się, że znaczenie psychodietetyki w efektywnej opiece żywieniowo-sportowej będzie rosło, gdyż odpowiada ona w sposób bezpośredni na największe zagrożenie procesu modyfikacji stylu życia, czyli sabotowanie działań z przeróżnych przyczyn przez samego podopiecznego.

Tylko do zdecydowanych na wdrożenie planu! Wiedząc to wszystko drogi czytelniku i mając na tacy szczegółową rozpiskę od profesjonalistów, bądź tak miły, zepnij poślady i nie bądź dzieckiem – przecież nie potrzebujesz psychologa dla zachowania regularności w działaniu prozdrowotnym…

Niestety efektów współpracy przykładowego klienta przytoczonego w materiałach, nie znam.